IT'S XIAOTIME!

Naglilingkod sa Diyos at sa Bayan sa pagtuturo ng Kasaysayan

Month: December, 2012

XIAOTIME, 31 December 2012: HIWAGA NI RIZAL, Huwag Matakot Sa Kinabukasan

Broadcast of Xiaotime news segment earlier, 31 December 2012, at News@1 of PTV 4, simulcast over Radyo ng Bayan DZRB 738 khz AM:

Ang larawan ni Rizal bilang isang aktor sa teatro.  Mula sa aklat na In Excelsis ni Felice Prudente Sta. Maria.

Ang larawan ni Rizal bilang isang aktor sa teatro. Mula sa aklat na In Excelsis ni Felice Prudente Sta. Maria.

31 December 2012, Monday:  http://www.youtube.com/watch?v=GTQpYLFAl0I

Makasaysayang araw po, it’s Xiaotime!  Hindi lang astig ang ating National Hero na si José Rizal, mahiwaga pa siya!  Huh???  129 years ago sa bukas sa Bagong Taon, January 1, 1883, isinulat niya sa kanyang diary na dalawang gabi na ang nakalipas, nagkaroon siya ng panaginip na nagbigay sa kanya ng damdamin o emosyon na siya ay nag-iisa sa kalungkutan.  Muntik na raw siyang mamamatay.  Na tila isa raw siyang aktor sa entablado sa isang eksena kung saan siya ay mamamatay.  Nadama raw niya ang kanyang hininga at lakas ay unti-unting nawawala.

Si Rizal na ipinagluluksa ni Inang Bayan. Dalawa sa mga manikin sa Intramuros and Rizal Light and Sound Museum sa rekonstruksyon ng Beaterio de la Compania de Jesus (Beato), Calle Victoria, Intramuros, Maynila.

Si Rizal na ipinagluluksa ni Inang Bayan. Dalawa sa mga manikin sa Intramuros and Rizal Light and Sound Museum sa rekonstruksyon ng Beaterio de la Compania de Jesus (Beato), Calle Victoria, Intramuros, Maynila.

Hindi siya makakita at tila napaloob siya sa dilim ng kawalan, ng lumbay ng kamatayan.  Nais niyang sumigaw dahil akala niya ay mamamatay na siya.  Sa kanyang paggising, siya ay nanghina at hindi makahinga.

07 Ayon kay Ambeth Ocampo

Ayon kay Ambeth Ocampo, tila isang psychic si Rizal, nakita niya ang kinabukasan.  Kung nangyari ang panaginip dalawang gabi bago ang Bagong Taon ng 1883, ang petsa ng panaginip ay December 30, 1882, eksaktong 14 years ago bago siya mamatay!  Hindi kaya nahulaan niya ang mismong naramdaman niya nang tamaan siya ng mga punglo sa harap ng napakaraming tao sa Luneta?  Amazing!

"Fuego!" Detalye ng wall painting ni Carlos V. Francisco para sa Sentenaryo ng Kapanganakan ni Rizal noong 1961.  Nakalagak ngayon sa Dambanang Rizal sa Fort Santiago, Pambansang Komisyong Pangkasaysayan ng Pilipinas.

“Fuego!” Detalye ng wall painting ni Carlos “Botong” Francisco para sa Sentenaryo ng Kapanganakan ni Rizal noong 1961. Nakalagak ngayon sa Dambanang Rizal sa Fort Santiago, Pambansang Komisyong Pangkasaysayan ng Pilipinas.

May laro din siya na inimbento sa Dapitan at nagdisenyo pa siya ng trumpo para dito, ang Sibila Cumana, kung saan ikaw ay magtatanong sa isang manghuhula.  Tila itinuturo sa atin ni Rizal na huwag matakot sa kinabukasan.  May isa ring sanaysay si Rizal na isinulat noong 1889 hanggang 1890 na inilathala sa La Solidaridad kung saan hinulaan niya ang mangyayari sa loob ng one hundred years!  Ang Filipinas Dentro de Cien Años.  Sa sanaysay na ito, ilan sa mga senaryong hinulaan niya ay ito:  Kung hindi magbabago ang pamamalakad ng mga Espanyol sa Pilipinas, magkakaroon na ng isang madugong himagsikan.  Gayundin, magkakainteres sa Pilipinas ang isang bansa na noon ay hindi pa nagpapakita ng imperyalistang interes sa daigdig: Estados Unidos!

Pagdating ng Agila sa Pilipinas.  Ang kolonyal na mentalidad lalo na ang lagi na lamang pag-asa sa Amerika ay isa sa ugat ng ating mga problema.  Detalye ng mural na "Kasaysayan ng Maynila" ni Carlos "Botong" Francisco na ngayon ay nasa Tanggapan ng Alkalde, City Hall ng Maynila.

Pagdating ng Agila sa Pilipinas. Ang kolonyal na mentalidad lalo na ang lagi na lamang pag-asa sa Amerika ay isa sa ugat ng ating mga problema. Detalye ng mural na “Kasaysayan ng Maynila” ni Carlos “Botong” Francisco na ngayon ay nasa Tanggapan ng Alkalde, City Hall ng Maynila.

Ngunit, hiwaga ba at bolang kristal ang ginamit niya para mahulaan ito?  Hindi po.  Binuksan niya ang sansaysay sa pamamagitan ng mga katagang ito, “Upang mabatid ang tadhana ng isang bayan, lubhang kinakailangang buksan ang aklat na nagsasalaysay ng nakaraan nito.”  Paano natin malalaman kung magkakaroon tayo ng magandang bukas?  Kapag binalikan natin ang nakaraan, matututo tayo mula sa mga pagkakamali natin.  Kapag binalikan natin ang nakaraan, maibabalik natin ang mga magagandang kaugaliang unti-unti nating nakakalimutan.  Kapag binalikan natin ang nakaraan, malalaman natin ang ugat ng ating mga problema upang masolusyunan ito.  Kapag binalikan natin ang nakaraan at nakita natin ang ating karanasan at katapangan, malalaman natin kung sino talaga tayo bilang mga Pilipino.  Sa taong 2012 binigyan niyo po ng pagkakataon ang inyong lingkod at ang Telebisyon ng Bayan na araw-araw magbalik-tanaw sa nakaraan, mga salaysay na tama, totoo at tugma sa Pinoy.  Dacal salamat pu!  Sa bagong taon ng 2013, nawa’y samahan niyo pa kami sa nagpapatuloy nating pagsisikap na ipakita kung bakit kailangang ipagmalaki:  AKO AY PILIPINO.

Nakikibakang Pinoy.  Detalye ng mural na "Kasaysayan ng Maynila" ni Carlos "Botong" Francisco na ngayon ay nasa Tanggapan ng Alkalde, City Hall ng Maynila.

Nakikibakang Pinoy. Detalye ng mural na “Kasaysayan ng Maynila” ni Carlos “Botong” Francisco na ngayon ay nasa Tanggapan ng Alkalde, City Hall ng Maynila.

Maginhawang Bagong Taon po sa inyong lahat.  Ako po si Xiao Chua para sa Telebisyon ng Bayan, and that was Xiaotime.

(Sun Garden Hotel, Tarlac City, 27 December 2012)

XIAOTIME, 28 December 2012: ANG KABAYANIHAN NI DR. JOSÉ RIZAL

Broadcast of Xiaotime news segment yesterday, 28 December 2012, at News@1 and News@6 of PTV 4, simulcast over Radyo ng Bayan DZRB 738 khz AM:

Ang buong larawan ng pagbaril kay Rizal sa Luneta de Bagumbayan (Ngayon ay Rizal Park) noong December 30, 1896.

Ang buong larawan ng pagbaril kay Rizal sa Luneta de Bagumbayan (Ngayon ay Rizal Park) noong December 30, 1896.

28 December 2012, Friday:  http://www.youtube.com/watch?v=X1YG4ICvjPc

Para sa mas maraming larawan tingnan ang:  https://xiaochua.wordpress.com/2012/12/25/the-last-days-of-jose-rizal-a-timeline-of-his-last-arrest-incarceration-execution-and-the-journey-of-his-remains/

Makasaysayang araw po, it’s Xiaotime!  100 years ago sa linggo, December 30, 1912, nang muling ilibing ang ating National Hero na si José Rizal.  Ang National Historical Commission of the Philippines at kami sa Order of the Knights of Rizal ang mangunguna sa muling pagsasadula ng paglilibing kay Rizal sa Luneta sa madaling araw hanggang umaga ng Linggo, lumahok po tayo.

155870_497451520299116_492942504_n

Gayundin, 116 years ago sa nasabi ring araw, December 30, 1896, nang barilin si Rizal.  Para sa mga napatunayang taksil sa Espanya na katulad ni Rizal, sila ay binabaril nang nakatalikod, upang sa kanilang pagbagsak ay susubsob ang mukha nila sa lupa, isang kamatayang walang dangal.  Ngunit, ayon sa kwento sa atin, upang maiwasan ito, bago tamaan ng bala, humarap si Rizal sa mga punglo at bumagsak.  Ayon sa ilang historyador, mali ito.  Huh??? Liwanagin natin.  Tila mas maganda ang totoong mga nangyari.  6:30 ng umaga nang simulan ni Rizal at ng mga kasama ang paglakad patungo sa Luneta de Bagumbayan.  Sabi ni Floro Quibuyen, na mas pinili ni Rizal ang lumakad kaysa sumakay sa karwahe dahil sa paglalakad ay nagbubuo ang drama.  Sinuot din niya ang pinakamaganda niyang kasuotan at nagsumbrero pa.  Kasama niya ang mga dating guro sa Ateneo na sina Padre Vilaclara at Padre March na kanya pang binibiro.  Hindi sila tumatawa.  Kasama si Padre Federico Faura na guro ni Rizal, ang dalawang Heswita na ito ay mamamatay lahat sa loob ng isang taon lamang.  Habang naglalakad sa tabing dagat sinabi pa ni Rizal, “Kayganda ng umaga, sa mga umagang ganito, lumalakad ako noon dito kasama ang aking sinta.”

Aktwal na larawan ng pagdating ni Rizal sa Luneta de Bagumbayan.

Aktwal na larawan ng pagdating ni Rizal sa Luneta de Bagumbayan.

Pagdating niya sa lugar ng pagbabarilan, ilang metro mula sa kung nasaan ang monumento ngayon, kanyang hiniling sa kapitan na huwag siyang barilin ng nakatalikod sapagkat hindi siya isang taksil.  Tumanggi ang kapitan sa hiling na ito, bagama’t hindi na siya pinaluhod at hindi na nilagyan ng piring tulad ng ginagawa sa ibang binibitay.  Binilin na lang niya na barilin siya sa likod malapit sa puso.  Isang doktor na Espanyol ang kumuha ng kanyang pulso.  Normal ito.  Hindi siya takot mamatay.  Alas siyete tres ng umaga.  Sumigaw ang kapitan, “Preparado.”  Ikinasa ang mga baril ng walong indiong sundalo, sa likuran nila, walong Espanyol na babaril sa kanila kung hindi nila paputukan si Rizal.  “Apunten,” itinutok ang mga baril at sa eksaktong tagpong ito, kinuha ang larawan na ito at makikita na relax na relax na nakatayo ang ating National Hero.  Sumigaw siya ng “Consummatum est!”  Tapos na ang kanyang misyon, ipinasa na niya sa bayan ang sulo.  Binagsak ng kapitan ang kanyang espada at sumigaw ng “Fuego!”  Pumutok ang mga baril.  At si Rizal, na isang gymnast at may alam sa Physics, nang tamaan ng mga bala malapit sa likod malapit sa puso ay ginamit ang pwersa ng mga ito upang umikot at bumagsak ng nakatingin sa langit!  Namatay ng may dangal.  Sumigaw ang mga Espanyol, “Viva España!  Muerte de los Traidores!”  Patay na ang numero unong kalaban ng Imperyong Espanyol.

Detalye ng pabalat ng pansentenaryong edisyon ng THE FIRST FILIPINO ni Leon Ma. Guerrero na nagpapakita ng nakatumbang letrang "I" na kumatawan sa patay na Rizal na nag-alay ng dugo para sa pagbubuo ng bansa.

Detalye ng pabalat ng pansentenaryong edisyon ng THE FIRST FILIPINO ni Leon Ma. Guerrero na nagpapakita ng nakatumbang letrang “I” na kumatawan sa patay na Rizal na nag-alay ng dugo para sa pagbubuo ng bansa.

Ngunit sa kanyang pagkamatay, nabigyang buhay ang diwa at inspirasyon ng marami na lumaban sa mga mananakop.  At nagwagi ang ating himagsikan laban sa Espanya matapos ang dalawang taon!  Si Rizal ay marangal, ang mga Anak ng Bayan ay marangal, tayo ay mga Pilipino, tayo ay marangal.  Ako po si Xiao Chua para sa Telebisyon ng Bayan, and that was Xiaotime.

(PTV, 19 December 2012)

XIAOTIME, 27 December 2012: MGA PILIPINO, TAMAD NGA BA?

Broadcast of Xiaotime news segment earlier, 27 December 2012, at News@1 and News@6 of PTV 4, simulcast over Radyo ng Bayan DZRB 738 khz AM:

"Rizal, The Reformist."  Obra-maerstra ni Martino A. Abellana.  Nasa Pambansang Sinupan ng Sining, Pambansang Museo ng Pilipinas.

“Rizal, The Reformist.” Obra-maestra ni Martino A. Abellana. Nasa Pambansang Sinupan ng Sining, Pambansang Museo ng Pilipinas.

27 December 2012, Thursday:  http://www.youtube.com/watch?v=V8-YkVJPoTY

Makasaysayang araw po, it’s Xiaotime!  Tamad ba ang mga Pilipino?  Isa itong pauliti-ulit at maituturing na walang-hanggang tanong natin sa ating mga sarili bilang isang mamamayan at madalas na madalas ang sagot natin ay oo.  Minsan nang sinagot ng ating National Hero na si José Rizal ang tanong na ito nang isang Doctor Sancianco ang sumulat sa pahayagang Progreso de Filipinas at pinaratangan ang mga indio na kaya hindi umuunlad dahil sa kanilang katamaran.

Dalawang indiong sabungero.  Ang sabong ayon kay Rizal ay dala ng mga Espanyol sa Pilipinas.  Mula sa koleksyon ni Dr. Luis Camara Dery.

Dalawang indiong sabungero. Ang sabong ayon kay Rizal ay dala ng mga Espanyol sa Pilipinas. Mula sa koleksyon ni Dr. Luis Camara Dery.

Sa kanyang sanaysay na “Sobre La Indolencia de los Filipinos,” o “Ukol sa Katamaran ng mga Pilipino,” na inilathala sa La Solidaridad, hindi niya itinanggi na may tendensiya nga ang mga Pilipino na maging tamad, ngunit hindi ito dahil sa “maliit na pagmamahal sa hanapbuhay” kundi produkto ng ating konteksto bilang isang bayan.  Huh???  Pinoy tamad???  Sabi ni Rizal???  Liwanagin natin.  Ayon kay Rizal, ang ating kabihasnan at ang ating pakikipagkalakalan sa mga dayuhan bago dumating ang kolonyalismo ang nagpapakita na hindi natural sa Pinoy ang maging tamad.  Ngunit, dalawa ang pangunahing dahilan ng pagkatamad ng Pinoy.

Tao at kalabaw sa initan.  Mula sa koleksyon ni Dr. Luis Camara Dery.

Tao at kalabaw sa initan. Mula sa koleksyon ni Dr. Luis Camara Dery.

Tila isa siyang environmental determinist sa kanyang unang dahilan, sa isang tropikal at mainit na bansa, natural lamang na nais lagi magpahinga ng mga taong laging nagtatrabaho sa initan, at kung hindi gagawin ito, mawawala ang ating lahi.  Pangalawang dahilan, ang mismong sistema ng kolonyalismo ng dayuhang Espanyol.  Paano ka nga namang gaganahang magtrabaho kung hindi mo naman napapakinabangan ang mga kinikita mo.

Mga chicas na Kastila.  Mula sa philhistorypics.blogspot.com

Mga chicas na Kastila. Mula sa philhistorypics.blogspot.com

Gayundin, sino ang mas tamad?  Kung ang mga Espanyol noon sa Pilipinas ay makikitang nagsasara ng mga negosyo upang magsiesta sa hapon, nagpapasapatos sa ibang tao, at pinapayungan ng ibang tao?   Ayon kay Rizal, ang pagiging tamad ng Pilipino ay hindi ang dahilan ng bulok na sistema, kundi ito ang nagiging sanhi ng isang bulok na sistema na nang-aalipin.  Para kay Rizal, tulad ng isang maysakit na pasyente, kailangang salinan ng dugo upang mabigyan ng bagong buhay at bagong sigla ang lipunan!  Edukasyon ang kanyang solusyon.  Naging inspirasyon ang analysis na ito ni Rizal upang isulat ni Syed Hussein Alataz ng Malaysia sa kanyang pag-aaral ukol sa The Myth of the Lazy Native noong 1977 kung saan ipinakita na ipinalaganap talaga ng mga kolonyalista sa Timog Silangang Asya ang imaheng ito ng tamad na indio at isinaksak sa kokote natin upang manatili tayong hindi umaangat upang malampasan sila.

Syed Hussein Alataz bilang isang pulitiko.

Syed Hussein Alataz bilang isang pulitiko.

Sa ganang akin, ito ay isang “program” na ipinasok sa ating kamalayan at kaisipan ngunit hindi maaaring sisihin lamang natin ang mga dayuhan sapagkat tinanggap naman natin ito at naging tamad na nga rin tayo.  Mas magandang akuin at aminin natin na may pagkukulang tayo upang masabi nating wala sa ibang tao ang solusyon kundi ako mismo.  Na may magagawa tayo na itama ang ating mali.  Buhayin natin ang baging dugong Pilipino.  I-reprogram natin ang ating mga kaisipan at ang ating kasaysayan!  Ako po si Xiao Chua para sa Telebisyon ng Bayan and that was Xiao Time.

(Lulan ng fx taxi, Quezon Ave., 19 December 2012)

XIAOTIME, 25 December 2012: PANUNULUYAN, Ang Kasaysayan ng Unang Pasko

Broadcast of Xiaotime news segment yesterday, 25 December 2012, at News@1 and News@6 of PTV 4, simulcast over Radyo ng Bayan DZRB 738 khz AM:

"Ang Pagsilang ni Kristo."  Obra maestra ni Carl Heinrich Bloch.  Orihinal sa Kapilya ng  of Kastilyo ng Frederiksborg, Denmark (Frederiksborg Museum).

“Ang Pagsilang ni Kristo.” Obra maestra ni Carl Heinrich Bloch. Orihinal sa Kapilya ng Kastilyo ng Frederiksborg, Denmark (Frederiksborg Museum).

25 December 2012, Tuesday:  http://www.youtube.com/watch?v=Oq2aglzswNI

Makasaysayang araw po, it’s Xiaotime!  Ipinagdiriwang natin ngayon ang kapanganakan ng pinaniniwalaang tagapagligtas ng mga Kristiyano, ang ating mahal na Panginoong Hesukristo, na bilang anak ng Diyos ay inialay ang kanyang buhay, tulad ng isang tupa na isinakripisyo, ipinako sa krus.

"Ang Pagkapako ni Hesus sa Krus," Obra maestra ni Carl Heinrich Bloch.  Orihinal sa Kapilya ng  of Kastilyo ng Frederiksborg, Denmark (Frederiksborg Museum).

“Ang Pagkapako ni Hesus sa Krus,” Obra maestra ni Carl Heinrich Bloch. Orihinal sa Kapilya ng Kastilyo ng Frederiksborg, Denmark (Frederiksborg Museum).

At dahil doo’y napatawad ang ating mga kasalanan at nailigtas tayo mula sa panghabambuhay na kaparusahan sa infierno.  Tinatawag ang araw na ito na Christmas sa wikang Ingles, na ang ibig sabihin ay misa ni Kristo, na maaaring tumukoy sa misa ng pagdiriwang sa araw ng kapanganakan ni Hesus, o yung tinatawag natin ngayon sa Pilipinas na Misa de Gallo, o misa ng mga manok.

Christ's mass:  Misa de Gallo sa Quiapo.  Kuhang larawan ni Dennis Villegas.

Christ’s mass: Misa de Gallo sa Quiapo. Kuhang larawan ni Dennis Villegas.

Ang Pilipinong salitang “Pasko” naman ay nagmula sa “Pascua” ng mga Espanyol na pinantutukoy nila sa mga malalaking pistang hudyo lalo na yung “passover,” gayundin tumutukoy din ito sa misterio pascual o paschal mystery ng kapanganakan, kamatayan at muling pagkabuhay ni Hesus.

"Si kristo sa Hardin ng Getsemani."  Obra maestra ni Carl Heinrich Bloch.  Orihinal sa Kapilya ng  of Kastilyo ng Frederiksborg, Denmark (Frederiksborg Museum).

“Si kristo sa Hardin ng Getsemani.” Obra maestra ni Carl Heinrich Bloch. Orihinal sa Kapilya ng Kastilyo ng Frederiksborg, Denmark (Frederiksborg Museum).

Ang mga kwento sa Biblia ay tumukoy sa kwento ng pang-emperyong census na nagdala kay Jose at Maria ng Nazareth sa pook ng kanilang mga ninuno, ang Betlehem.  Ngunit ang pinakalamapit na census na nakatala sa kasaysayan sa panahong iyon, ang Census ni Publius Sulpicius Quirinius, ay naganap noong 6 or 7 A.D..  Anuman, dahil ang buntis na si Maria ay manganganak na, nangailangan nang kwartong mapagsisilangan sa sanggol na inihula ng mga propeta.  Ngunit walang bakanteng kwarto, naghanap nang naghanap hanggang magkaroon din ng sisilangan si Hesus, ang tanging silid na bakante, sa sabsaban ng mga tupa!

Church of the Nativity sa Betlehem, Palestina.

Church of the Nativity sa Betlehem, Palestina.

Ngunit, lingid sa ating kaalaman na parang bahay ang stable na ito, ang tradisyunal na sayt ng sinilangan ni Hesus ay isang kweba, na ngayon ay nasa ilalim ng Church of the Nativity sa Betlehem.  Ang aking suot ngayon na kwintas ay nagtataglay ng isang maliit na bato na tinagpas mismo sa cave of the Nativity, isa sa pinakabanal na lugar sa sangkakristiyanuhan.

Ang bituin na may 14 na silahis na nagpapakita ng tradisyunal na pook na sinilangan ni Hesus sa Cave of the Nativity sa ilalim ng Church of the Nativity.

Ang bituin na may 14 na silahis na nagpapakita ng tradisyunal na pook na sinilangan ni Hesus sa Cave of the Nativity sa ilalim ng Church of the Nativity.

Nativity Stones Cross:  Isang krus na dinesenyo ng alaherong si Paul Dmitri na nagpapakita ng bituin na may 14 na silahis na nagtataglay ng isang piraso ng mga batong kinuha ni Stanley Slotkin mula sa natatanging pagbaklas ng mga bato sa mismong kweba para gumawa ng bagong lagusan 1964, na pinahintulutan naman ng Alkalde ng Betlehem, Elias B. Bandak.

Nativity Stones Cross: Isang krus na dinesenyo ng alaherong si Paul Dmitri na nagpapakita ng bituin na may 14 na silahis na nagtataglay ng isang piraso ng mga batong kinuha ni Stanley Slotkin mula sa natatanging pagbaklas ng mga bato sa mismong kweba para gumawa ng bagong lagusan 1964, na pinahintulutan naman ng Alkalde ng Betlehem, Elias B. Bandak.

Kristiyano man tayo o hindi, alam nating may historical na Hesus na nabuhay at ipinako sa krus dahil binanggit siya ng Romanong Hudyo na historyador na si Josephus Flavius.

Josephus Flavius

Josephus Flavius

Sa Pilipinas, ang kwentong ito ng paghahanap ng matutuluyan ng mga magulang ni Hesus noong unang pasko ay isinasadula sa ilang mga bayan sa Pilipinas sa dulang tinatawag na Panunuluyan.  Isang halimbawa nito ang panunuluyan ng maralitang tagalungsod na taun-taon isinasadula sa Metro Manila simula noong 1986.

Bahagi ng Panunuluyan ng Maralitang Tagalungsod noong 2011 sa Plaza Amado V. Hernandez sa Tondo.  Itinataguyod ito ng Urban Poor Associates at ng Tri-Corps at sinimulan noong 1986 nina Dennis at Alice Murphy.  Kuha ni Xiao Chua.

Bahagi ng Panunuluyan ng Maralitang Tagalungsod noong 2011 sa Plaza Amado V. Hernandez sa Tondo. Itinataguyod ito ng Urban Poor Associates at ng Tri-Corps at sinimulan noong 1986 nina Dennis at Alice Murphy. Kuha ni Xiao Chua.

Para sa maralitang ito, at kahit sa mga rebolusyunaryo noong unang panahon ayon sa akda ni Reynaldo Ileto, Pasyon and Revolution, ang kwento ni Kristo ay inspirasyon sa ating mga Pilipino—na may matutuluyan rin ang mga walang tahanan, na sa kamatayan may pagkabuhay na mag-uli, at sa mga paghihirap at hilahil sa mundo ay laging may pag-asa ng tunay na kalayaan at kaginhawaan.  Hindi ba’t ito rin ang ating kasaysayan?

23 na sa kamatayan may pagkabuhay na mag-uli

"Ang Pagkabuhay na Mag-uli ni Kristo." Obra maestra ni Carl Heinrich Bloch.  Orihinal sa Kapilya ng  of Kastilyo ng Frederiksborg, Denmark (Frederiksborg Museum).

“Ang Pagkabuhay na Mag-uli ni Kristo.” Obra maestra ni Carl Heinrich Bloch. Orihinal sa Kapilya ng Kastilyo ng Frederiksborg, Denmark (Frederiksborg Museum).

Ang monumento para sa People Power 1986 sa may White Plains cor. EDSA, obra-maestra ni Eduardo Castrillo.

Ang monumento para sa People Power 1986 sa may White Plains cor. EDSA, obra-maestra ni Eduardo Castrillo.

Anuman ang inyong pananampalataya, sumainyo ang kapayapaan at pag-asa.  Maligaya at maginhawang Pasko po sa inyong lahat.  God love you.  Ako po si Xiao Chua para sa Telebisyon ng Bayan, and that was Xiaotime.

(Andrew Hall, DLSU Maynila, 19 December 2012)

Mag-ama?  Si Reynaldo Ileto, awtor ng Pasyon and Revolution, at si Xiao Chua, 2006.

Mag-ama? Si Reynaldo Ileto, awtor ng Pasyon and Revolution, at si Xiao Chua, 2006.

XIAOTIME, 26 December 2012: ANG PASKO NG MGA BAYANI SA KASAYSAYAN

Broadcast of Xiaotime news segment earlier, 26 December 2012, at News@1 and News@6 of PTV 4, simulcast over Radyo ng Bayan DZRB 738 khz AM:

Rizal habang nagsusulat sa loob ng kanyang kulungan sa Fort Santiago.  Estatwang wax ni Guillermo Tolentino.  Dambanang Rizal sa Fort Santiago, Pambansang Komisyong Pangkasaysayan ng Pilipinas.

Rizal habang nagsusulat sa loob ng kanyang kulungan sa Fort Santiago. Estatwang wax ni Guillermo Tolentino. Dambanang Rizal sa Fort Santiago, Pambansang Komisyong Pangkasaysayan ng Pilipinas.

26 December 2012, Wednesday:  http://www.youtube.com/watch?v=mBmQe-yPb0I

Makasaysayang araw po, it’s Xiaotime!  Binabati po si Ate Gie Averia, regular na manonood ng News@1 at News@6 mula sa Vigan, para sa kanyang kaarawan noong isang linggo.  Sa kanyang pangalawang nobela na El Filibusterismo, pinansin ni Dr. José Rizal na bagama’t sinasabing ang pasko ay para sa mga bata, ang mga bata ay maaaring hindi naman natutuwa dito.

Mula sa Philippine Almanac ng Filway

Mula sa Philippine Almanac ng Filway

Pinagbibihis ng mga bagong damit at sapatos upang pawisan at pagtyagaan ang ritwal ng misa, at kapag marumihan ang kanilang damit, ay mapapagalitan at makukurot lamang.  Matapos nito ay papupuntahin daw ang mga bata sa iba’t ibang bahay, magmano sa mga nakatatanda at gagawin ang pinagagawa sa kanila—kumanta, sumayaw, at gumawa ng mga nakatutuwang bagay.  Kung hindi nila gawin ito mapapagalitan at makukurot lamang sila.  Bibigyan sila ng pera ngunit kukunin lang naman ito ng kanilang mga magulang at hindi na ibabalik sa kanila.  Ano ang nakukuha nila sa pasko, mga pasa ng pangungurot, at masakit na tiyan sa sobrang pagkain ng mga keyk? Para sa kanya, “baptism of fire,” Hanep talaga si Rizal, tila isang anthropologist na tahimik palang pinagmamasdan ang mga bata tuwing pasko, o hindi kaya sarili niyang karanasan ito noong bata pa siya?  Anuman, sinasabing ang pinakamalungkot na pasko niya ay nangyari 116years ago, December 25, 1896.  Nakakulong si Rizal sa Fort Santiago, malayo sa piling ng mga mahal sa buhay, mga magulang at sa mahal niyang si Josephine dahil sa kanyang pagmamahal sa bayan.  Pinaghahandaan ang kanyang depensa sa isang paglilitis kinabukasan na malamang sa malamang ay magpapataw sa kanya ng parusang kamatayan.

Teodora Alonso sa kanyang katandaan.

Teodora Alonso sa kanyang katandaan.

Nang ipataw sa kanya ang sentensya sa salang rebelyon, sedisyon at pagtatag ng ilegal na organisasyon tulad ng La Liga Filipina at Katipunan noong December 29, 1896, sinasabing nagdala ng sulat ang kanyang inang si Doña Teodora Alonso sa Malacañan at sa hagdan ng palasyo ay nagsumamo sa Gobernador Heneral Camilo de Polavieja na huwag patayin ang kanyang anak.

Gobernador Heneral Camilo G. de Polavieja

Gobernador Heneral Camilo G. de Polavieja

Kaya sinimulan ni Pangulong Manuel Quezon ang pag-akyat sa mga hagdan ng palasyo sa unang araw ng isang president ng Pilipinas, kumbaga upang ibawi ang nangyari kay Doña Teodora, kung saan aakyat na ang Pilipino sa palasyo ng taas no at hindi alipin.

Manuel Quezon na umaakyat ng taas noo sa mga hagdan ng Palasyo ng Malacanan bilang pangulo ng Pilipinas, 15 November 1935.

Manuel Quezon na umaakyat ng taas noo sa mga hagdan ng Palasyo ng Malacanan bilang pangulo ng Pilipinas, 15 November 1935.

Noong mga panahon na iyon, nagpapasko sa larangan ng labanan ang mga kasapi ng Katipunan.

At Alangan River, The Last Stand (Limay, Bataan)41363_1446144466847_7433404_n

Noong 1941, ang mga lolo at lola natin na beterano ay nagsisimula nang lumaban noon sa mga mananakop na Hapones, Disyembre kasi nang magsimula ang digmaan sa Pilipinas.

Ang pagkabulbos ng Maynila noong Liberasyon bilang ikalawang pinakagumuhong Allied na lungsod sa diagdig noong Ikalawang Digmaang Pandaigdig, Marso 1945.  Mula sa kolkesyon ni Dr. Luis Camara Dery.

Ang pagkabulbos ng Maynila noong Liberasyon bilang ikalawang pinakagumuhong Allied na lungsod sa diagdig noong Ikalawang Digmaang Pandaigdig, Marso 1945. Mula sa kolkesyon ni Dr. Luis Camara Dery.

Noong Marso 1945, matapos mapulbos ang Maynila at maging second most destroyed Allied city in the world, nakita ng kompositor na si Felipe de Leon ang pagkawasak at isinulat ang isa sa pinakamagandang awiting pamasko sa Pilipinas, ang “Payapang Daigidig”:  “Payapang panahon / Ay diwa ng buhay / Biyaya ng Diyos / Sa sangkatauhan / Ang gabi’y payapa / Lahat ay tahimik / Pati mga tala / Sa bughaw na langit.”

Felipe de Leon

Felipe de Leon

Ang mga maliligayang pasko at mapapayapang gabi natin at ng ating mga anak ay hindi lamang biyaya ng Diyos, kundi dulot din ng mga Paskong isinakripisyo ng ating mga bayani.  Ako po si Xiao Chua para sa Telebisyon ng Bayan, and that was Xiaotime.

(Lulan ng fx taxi, Maynila, 19 December 2012)

THE LAST DAYS OF JOSÉ RIZAL: A Timeline of His Last Arrest, Incarceration, Execution and the Journey of His Remains

Rizal, painted by Juan Luna

Rizal, painted by Juan Luna

Compiled by Prof. Sir Michael Charleston “Xiao” B. Chua, K.O.R.

Order of the Knights of Rizal, Sucesos Chapter

This brief timeline was prepared by a historian for the commemoration of the centenary of the transfer of José Rizal’s remains to its present burial site at the Rizal Park which will be re-enacted by the Order of the Knights of Rizal on 30 December 2012.  This timeline was featured at ABS-CBN News.com http://www.abs-cbnnews.com/lifestyle/12/10/12/last-days-rizal, at the Bagumbayan (The official newsletter of the Order of the Knights of Rizal) and at the souvenir program of the recently concluded 50th National Rizal Youth Leadership Institute.  Special thanks to Sir Choy Arnaldo for encouraging me to make this timeline.

6 October 1896, 3:00 AM:  On his 4th day of being held in his cabin at the MV Isla de Panay docked at Barcelona, Spain on his way to Cuba, Rizal was awakened to be brought to Montjuich Prison in Barcelona, Spain.

6 October, 2:00 PM:  Interview with General Eulogio Despujol

Eulogio Despujol.  Courtesy of Vibal Foundation, Inc.

Eulogio Despujol. Courtesy of Vibal Foundation, Inc.

6 October, 8:00 PM:  Aboard the Colon, Rizal left Barcelona for Manila.

3 November:  Rizal was brought to Fort Santiago, where other patriots, including his brother Paciano, were being tortured to implicate him. Paciano refused to sign anything despite being his body broken and his left hand crushed.

The only photo of Paciano Rizal, a stolen shot.  Courtesy of Vibal Foundation, Inc.

The only photo of Paciano Rizal, a stolen shot. Courtesy of Vibal Foundation, Inc.

20 November:  Preliminary investigation began with Rizal appearing before Judge Advocate Colonel Francisco Olive.  The investigation lasted five days.

26 November:  The records of the case were handed over to Governor General Ramon Blanco who then appointed Captain Rafael Dominguez as special Judge Advocate.

Detail from

Detail from “Governor Ramon Blanco and his Troops” by Felix Martinez, 1895. National Art Gallery, National Museum of the Philippines.

8 December:  From a list submitted to him by the authorities, he chose the brother of his friend, Lt. Luis Taviel de Andrade to become his trial lawyer.  He was only made to choose among army officers and not a civilian lawyer.

Lt. Luis Taviel de Andrade.  Courtesy of Vibal Foundation, Inc.

Lt. Luis Taviel de Andrade. Courtesy of Vibal Foundation, Inc.

11 December:  In his prison cell, Rizal was read the charges against him:  “principal organizer and the living soul of the Filipino insurrection, the founder of societies, periodicals and books dedicated to fomenting and propagating the ideas of rebellion.”

13 December:  Ramon Blanco was replaced by Camilo de Polavieja, a more ruthless character, as Governor General of the Philippines.  Dominguez submitted the papers of the Rizal case to Malacañan Palace.

Governor General Camilo G. de Polavieja.  Courtesy of Vibal Foundation, Inc.

Governor General Camilo G. de Polavieja. Courtesy of Vibal Foundation, Inc.

15 December:  Rizal issued his manifesto to certain Filipinos calling to end the “absurd” rebellion and to fight for liberties with education as a prerequisite.  The authorities supressed the manifesto.

25 December:  Rizal’s saddest Christmas, away from family and friends.

Rizal's cell from 3 November to 29 December 1896.  Courtesy of Vibal Foundation, Inc.

Rizal’s cell from 3 November to 29 December 1896. Courtesy of Vibal Foundation, Inc.

26 December, 8:00 AM:  Trial of Rizal began at the Cuartel de España.  On the same day, the court-martial secretly and unanimously voted for a guilty verdict with the penalty of death before a firing squad.

Cuartel de Espana, used to be at the present site of the Pamantasan ng Lungsod ng Maynila.  Courtesy of Vibal Foundation, Inc.

Cuartel de Espana, used to be at the present site of the Pamantasan ng Lungsod ng Maynila. Courtesy of Vibal Foundation, Inc.

28 December:  Polavieja signs the death verdict.

29 December, 6:00 AM:  Rizal was read his verdict by Captain Rafael Dominguez: To be shot the next day at 7:00 AM at the Luneta de Bagumbayan (Rizal Park).

29 December, 7:00 AM:  Rizal was transferred to the chapel cell adorned by religious images to convince him to go back to the Catholic fold.  His first visitors were Jesuit priests Fathers Miguel Saderra Mata and Luis Viza.

29 December, 7:15 AM:  After Fr. Saderra left, Rizal asked Fr. Viza for the Sacred Heart statuette which he carved when he was an Ateneo student.  From his pocket the statuette appears.

29 December, 8:00 AM:  Fr. Viza was relieved by Fr. Antonio Rosell who joined Rizal for breakfast.  Lt. Luis Taviel de Andrade joins them.

29 December, 9:00 AM:  Fr. Federico Faura, who once said that Rizal would lose his head for writing the Noli Me Tangere, arrived.  Rizal told him, “Father you are indeed a prophet.”

29 December, 10:00 AM:  Fathers José Vilaclara and Estanislao March visited Rizal, followed by a Spanish journalist, Santiago Mataix of El Heraldo de Madrid, for an interview.

29 December, 12:00-3:30 PM:  Rizal’s time alone in his cell.  He had lunch, wrote letters and probably wrote his last poem of 14 stanzas which he wrote in his flowing handwriting in a very small piece of paper.  He hid it inside his alcohol stove.  The untitled poem was later known as Mi Ultimo Adios (My Last Farewell).  In its second stanza, he already praised the revolutionaries in the battlefield for giving their lives “without doubt, without gloom.”

 

First page of the

First page of the “Mi Ultimo Adios” in Rizal’s own handwriting

29 December, 3:00 PM:  According to an account of the agent of the Cuerpo de Vigilancia guarding Rizal’s cell, Rizal signed what seems to be the document retracting his anti-Catholic writings and his membership in masonry.  This event is a contentious issue among Rizal experts.

Rizal Writing His Farewell Letter by B. Gonzales.  Rizal Shrine in Fort Santiago, National Historical Commission of the Philippines.

Rizal Writing His Farewell Letter by B. Gonzales. Rizal Shrine in Fort Santiago, National Historical Commission of the Philippines.

Rizal's alcohol burner, a gift from the Pardo de Taveras where he hid his last poem.  Courtesy of Vibal Foundation, Inc.

Rizal’s alcohol burner, a gift from the Pardo de Taveras where he hid his last poem. Courtesy of Vibal Foundation, Inc.

29 December, 4:00 PM:  Visit of Rizal’s mother, Teodora Alonso.  Then Rizal’s sister Trinidad entered to get her mother and Rizal whispered to her in English referring to the alcohol stove, “There is something inside.”  They were also accompanied by Narcisa, Lucia, Josefa, Maria and son Mauricio Cruz.  Leoncio Lopez Rizal, Narcisa’s eleven-year-old son, was not allowed to enter the cell.  While leaving for their carriages, an official handed over the alcohol stove to Narcisa.  After their visit, Fathers Vilaclara and Estanislao March returned to the cell followed by Father Rosell.

Teodora Alonso, the matriarch of the Rizal clan, with her daughters and grandchildren.  Courtesy of Vibal Foundation, Inc.

Teodora Alonso, the matriarch of the Rizal clan, with her daughters and grandchildren. Courtesy of Vibal Foundation, Inc.

29 December, 6:00 PM: Rizal was visited by the Dean of the Manila Cathedral, Don Silvino Lopez Tuñon. Father March left Father Vilaclara to be with the two.

29 December, 8:00 PM:  Rizal’s last supper where he informed Captain Dominguez that he already forgave those who condemned him.

29 December, 9:30 PM:  Rizal was visited by the fiscal of the Royal Audiencia of Manila, Don Gaspar Cestaño with whom Rizal offered the best chair of the cell.  According to accounts, the fiscal left with “a good impression of Rizal’s intelligence and noble character.”

The so-called Rizal retraction

The so-called Rizal retraction

30 December, 5:30 AM:  Rizal took his last meal.  According to stories told to Narcisa by Lt. Luis Taviel de Andrade, Rizal threw some eggs in the corner of a cell for the “poor rats,” “Let them have their fiesta too.”  Rizal also wrote to his family and to his brother.

30 December, 5:00 AM:  Teary-eyed Josephine Bracken and Josefa Rizal came.  According to the testimony of the agent of the Cuerpo de Vigilancia, Josephine and Rizal were married.  Josephine was gifted by Rizal with the classic Thomas á Kempis book Imitations of Christ in which he inscribed, “To my dear and unhappy wife, Josephine, December 30th, 1896, Jose Rizal.”  They embraced for the last time.

Josephine Bracken at 18. Courtesy of Vibal Foundation, Inc.

Josephine Bracken at 18. Courtesy of Vibal Foundation, Inc.

wedding_gift

30 December, 6:00 AM:  Rizal wrote his father, Francisco Mercado “My beloved Father, Pardon me for the pain with which I repay you for sorrows and sacrifices for my education.  I did not want nor did I prefer it.  Goodbye, Father, goodbye… Jose Rizal.”  To his mother, he had only these words, “To my very dear Mother, Sra. Dña Teodora Alonso 6 o’clock in the morning, December 30, 1896.  Jose Rizal.”

30 December, 6:30 AM:  Death march from Fort Santiago to Bagumbayan begins.  4 soldiers with bayoneted rifles lead the procession followed by Rizal, Taviel de Andrade, Fathers Vilaclara and March and other soldiers.  They passed by the Intramuros plaza, then turned right to the Postigo gate then left at Malecon, the bayside road now known as Bonifacio Drive.

The Last Walk from Fort Santiago.  National Historical Commission of the Philippines

The Last Walk from Fort Santiago. National Historical Commission of the Philippines

Retracing Rizal's footsteps in brass at Fort Santiago.  Photo by Xiao Chua

Retracing Rizal’s footsteps in brass at Fort Santiago. Photo by Xiao Chua

Rizal arrives at the execution site.  Rizal Shrine in Calamba, National Historical Commission of the Philippines.

Rizal arrives at the execution site. Rizal Shrine in Calamba, National Historical Commission of the Philippines.

Actual photo of Rizal's arrival at the Luneta, 30 December 1896.

Actual photo of Rizal’s arrival at the Luneta, 30 December 1896.

30 December, 7:00 AM:  Rizal, after arriving on the execution site at the Luneta de Bagumbayan, was checked with his pulse by Dr. Felipe Ruiz Castillo.  It was perfectly normal.  Rizal once wrote, “I wish to show those who deny us patriotism that we know how to die for our duty and our convictions.”

Actual photo of Rizal's execution, as the soldiers aimed their guns at their relaxed victim.  Courtesy of Vibal Foundation, Inc.

Actual photo of Rizal’s execution, as the soldiers aimed their guns at their relaxed victim. Courtesy of Vibal Foundation, Inc.

“Preparen.” “Apunten.”  Rizal shouted, “Consummatum est.”  It is done.

30 December, 7:03 AM:  With the captain shouting “Fuego!”  Shouts rang out from the guns of eight indio soldiers.  Rizal, being a convicted criminal was not facing the firing squad.  As he was hit, he resists and turns himself to face his executors. He falls down, and dies facing the sky.

“Fuego!” Detail from a mural by Carlos “Botong” Francisco at the Rizal Shrine at Fort Santiago, National Historical Commission of the Philippines.

“Viva España!  Muerte a los traidores!”

But in two years, the victorious Philippine revolutionaries will seal the fate of the Spanish Empire in the east.  Three hundred thirty three years of Spanish Colonialism ended in 1898.

Bonifacio, Father of the Filipino Nation and Initiator of the Philippine Revolution.  Detail from the mural

Bonifacio, Father of the Filipino Nation and Initiator of the Philippine Revolution. Detail from the mural “History of Manila” by Carlos “Botong” Francisco at the Manila City Hall.

30 December 1896, afternoon:  Narcisa, after a long search, discovered where her brother’s body was secretly buried, at the old unused Paco Cemetery.  She asked the guards to place a marble plaque designed by Doroteo Ongjungco containing Rizal’s initials in reverse—“RPJ.”

Rizal's grave at Paco Park.  From the exhibit for the Rizal Sesquicentennial International Conference at the University of the Philippines.

Rizal’s grave at Paco Park. From the exhibit for the Rizal Sesquicentennial International Conference at the University of the Philippines.

Rizal's cranium.  Photo courtesy of Dr. Ambeth R. Ocampo

Rizal’s cranium. Photo courtesy of Dr. Ambeth R. Ocampo

17 August 1898:  Four days after the Mock Battle of Manila when the Americans took over the city, the remains of Rizal where exhumed.  They were brought to Narcisa’s house, washed and cleansed and were placed in an ivory urn designed by Romualdo Teodoro de Jesus.  The urn stayed there until 1912.

Teodora Alonso shows visitors Rizal's skull from the urn.  Photo courtesy of Dr. Ambeth R. Ocampo

Teodora Alonso shows visitors Rizal’s skull from the urn. Photo courtesy of Dr. Ambeth R. Ocampo

Rizal's urn.  Photo courtesy of Dr. Vic Torres.

Rizal’s urn. Photo courtesy of Dr. Vic Torres.

29 December 1912:  From Estraude Street in Binondo, Manila, the urn was transferred in a procession headed by the masons and the Knights of Rizal to the marble hall of the Ayuntamiento de Manila, where it stayed overnight with the Knights on guard.

Knights of Rizal guarding the urn at the Marble Hall of the Ayuntamiento de Manila.  Note the masonic symbol amidst the flowers and the initials CR meaning Caballeros de Rizal (Knights of Rizal).  Courtesy of In Excelsis by Felice Prudente Sta, Maria.

Knights of Rizal guarding the urn at the Marble Hall of the Ayuntamiento de Manila. Note the masonic symbol amidst the flowers and the initials CR meaning Caballeros de Rizal (Knights of Rizal). Courtesy of In Excelsis by Felice Prudente Sta, Maria.

30 December 1912, morning:  In a solemn procession, the urn began its last journey to Rizal’s final resting place the base of the soon-to-rise national monument to José Rizal.

Knights of Rizal in solemn procession in the only decent burial Rizal will have, 30 December 1912.

Knights of Rizal in solemn procession in the only decent burial Rizal will have, 30 December 1912.

30 December 1913:  The Rizal National Monument at the Luneta was inaugurated.  Its original design name was “Motto Stella” (Guiding Star) and was made by Swiss sculptor Dr. Richard Kissling who earlier also made the National Monument to William Tell, the National Hero of Switzerland.

“Motto Stella” by Dr. Richard Kissling. From Austin Craig.

155870_497451520299116_492942504_n

30 December 2012:  The transfer of the remains of Rizal from Binondo to the site of the Rizal Monument was recreated one hundred years later by the Order of the Knights of Rizal and the National Historical Commission of the Philippines in commemoration of Rizal’s 116th Martyrdom Anniversary.

XIAOTIME, 24 December 2012: KASAYSAYAN NG DECEMBER 25 BILANG KAPANGANAKAN NI KRISTO

Broadcast of Xiaotime news segment yesterday, 24 December 2012, at News@1 and News@6 of PTV 4, simulcast over Radyo ng Bayan DZRB 738 khz AM:

"Ang Pagsilang ni Kristo."  Obra maestra ni Carl Heinrich Bloch.  Orihinal sa Kapilya ng  of Kastilyo ng Frederiksborg, Denmark (Frederiksborg Museum).

“Ang Pagsilang ni Kristo.” Obra maestra ni Carl Heinrich Bloch. Orihinal sa Kapilya ng Kastilyo ng Frederiksborg, Denmark (Frederiksborg Museum).

24 December 2012, Monday:  http://www.youtube.com/watch?v=lVl34hy0new

Makasaysayang araw po, it’s Xiaotime!  Usapang kalendaryo po tayo.  Noong Biyernes, December 21, 2012, sinasabing dapat daw ay nagunaw na ang mundo.  Ayon daw ito sa kalendaryong bato ng mga Maya, isang matandang kabihasnan sa Amerika Sentral.

Kalendaryong Maya

Kalendaryong Maya

Biro ng iba, hindi kaya hindi naman katapusan ng mundo ang ibig sabihin nito kundi nagkulang lamang sa bato ang gumawa ng kalendaryo?

06 kundi nagkulang lamang sa bato ang gumawa ng kalendaryo

Ayon sa mga eksperto ng kulturang Maya, exaggerated ang pagpapakahulugan sa petsang ito.  Maaari raw na tumutukoy ito sa katapusan ng isang pulitikal na panahon upang mahinahon ang kanilang kabihasnan na matagal na maghahari ang kanilang kaayusan.  Ito rin ayon sa mga eksperto ay tumutukoy hindi lang sa katapusan ng isang panahon, kundi matapos ang pinakamahabang gabi ay isang bagong araw, bagong simula, bagong panahon.  Akala din natin, alam natin ang araw ng kapanganakan ni Hesus, December 25, Year 0 A.D. (Anno Domini, ang mga taon matapos na maisilang si Kristo).  Una sa lahat, wala pong Year 0 sa kalendaryo ni Papa Gregorio na nag-imbento ng ating kasalulukuyang pagpepetsa.

Monumneto para kay Gregorio XIII

Monumneto para kay Gregorio XIII

Mula Year 1 B.C. Year 1 A.D. agad.  Nabanggit si Haring Herodes na nais ipapatay ang sinasabing bagong silang na hari na si Hesus at ipinapatay ang lahat ng inosente.  Ngunit si Haring Herodes ay namatay noong 4 B.C., kumbaga nagkamali at nahuli ang kalendaryo at isinilang pala si Hesus noon o bago ang 4 B.C.

Herodes Ang Dakila

Herodes Ang Dakila

Sa Bibliya naman walang binabanggit na eksaktong petsa at walang clues sa kung ano ang panahon.  Maraming sinaunang Kristiyano ay ipinagdiwang ang kaarawan ni Hesus December 25 sa mga Romanong Kristiyano sa Kanluran, at January 6 naman sa mga nasa Silangan, o yung mga naging Orthodox.  Ngayon, para sa marami, ang January 6 ay ginawa nilang pista ng mga magong bumisita kay Hesus.  Ang December 25 naman ay tumaon sa pista ng kapanganakan ng Romanong Diyos ng Hindi Magaping Araw o Sol Invictus, kaya sinasabi naman ng iba na itinaon lamang ng mga Kristiyano ang kapanganakan ni Hesus sa pistang ito upang makapang-akit ng mas maraming tagasunod dahil kabertdey si Hesus ng diyos na kanila na ring sinasamba.

Sol Invictus

Sol Invictus

Anuman kailangan malaman na wala ang dahilan na ito sa mga sulatin ng mga lumang Kristiyano at ang pistang ito ay tinaguyod lamang ng emperador Romano noong 274 A.D. na.  Mayroon ding nagsasabi na kung titingnan ang kwento ng mga pastol ng tupa na nakakita ng mga anghel sa parang, hindi pwedeng Disyembre ito dahil mangangatog sa lamig ang mga tupa at hindi ilalabas.

"Pagbabantay ng mga Pastol sa Parang."  Obra maestra ni Carl Heinrich Bloch.  Orihinal sa Kapilya ng  of Kastilyo ng Frederiksborg, Denmark (Frederiksborg Museum).

“Pagbabantay ng mga Pastol sa Parang.” Obra maestra ni Carl Heinrich Bloch. Orihinal sa Kapilya ng Kastilyo ng Frederiksborg, Denmark (Frederiksborg Museum).

Kaya may mga nagsasabi na maaaring sa tagsibol talaga isinilang si Hesus, na malapit sa panahon ng kanyang pagkamatay sa krus sa kalendaryo Hebreo ang Nisan 14 o March 25 sa ating kalendaryo.  Anuman, kung hindi man December 25 isinilang si Hesukristo, mahalagang paalala sa atin ito ng pag-aalay ng sarili para sa kapwa at maaari pa ring ipagdiwang ang diwa nito, ang bagong buhay, bagong simula.  Ngunit aanhin natin ang pagdiriwang ng pasko kung sa ibang araw naman ng taon hindi tayo mabait sa ating kapwa at nag-aaswangan tayo?  Kaya siguro hindi na ipinahintulot na malaman natin ang aktwal na bertdey ng Panginoon, upang araw-araw sa atin ay maging pasko.  God love you.  Ako po si Xiao Chua para sa Telebisyon ng Bayan, and that was Xiaotime.

(William Hall, DLSU Maynila 19 December 2012)

XIAOTIME, 21 December 2012: STATE FUNERAL PARA KAY DR. JOSÉ RIZAL

Broadcast of Xiaotime news segment yesterday, 21 December 2012, at News@1 and News@6 of PTV 4, simulcast over Radyo ng Bayan DZRB 738 khz AM:

Bungo ni Rizal.  Larawan mula kay Dr. Ambeth Ocampo

Bungo ni Rizal. Larawan mula kay Dr. Ambeth Ocampo

21 December 2012, Friday:  http://www.youtube.com/watch?v=iaqY5uah7hw

Makasaysayang araw po, it’s Xiaotime!  Sa December 30, muling isasadula ng National Historical Commission of the Philippines at ng Knights of Rizal ang paglilibing kay Gat. Dr. José Rizal sa Luneta makalipas ang isandaang taon.  Masalimuot ang naging paglalakbay ng bangkay ng ating National Hero.

Larawan ni Rizal, obra maestra ni RB Enriquez.  Nasa Department of English and Comparative Lietrature of UP Diliman.  Kuha ni Xiao Chua.

Larawan ni Rizal, obra maestra ni RB Enriquez. Nasa Department of English and Comparative Lietrature of UP Diliman. Kuha ni Xiao Chua.

Matapos niyang mabaril sa Luneta de Bagumbayan, hindi ibinigay ng mga awtoridad ang bangkay niya sa kanyang pamilya sa kabila ng pakiusap ng kaniyang inang si Doña Teodora Alonso.  Agad naghanap ng mga bagong hukay na mga libingan ang kapatid ni Rizal na si Narcisa sa Paang Bundok o North Cemetery kung saan ibinilin ni Rizal na mailibing.  Ngunit nabalitaan niya na mayroong bagong hukay na libingan sa hindi na ginagamit na sementeryo ng Paco.  Noong hapon daw na iyon, binayaran niya ang mga bantay nito at ipinalagay ang panandang marmol ng kanyang nakabaligtad na initials—RPJ, upang hindi nakawin ang bangkay o hindi ilipat ng mga Espanyol.

Isang paggunita ng mga pamilya at kaibigan sa naging libingan ni Rizal sa Sementeryo ng Paco, 1902.  Larawan mula sa eksibit ng Rizal Sesquicentennial International Conference ng Unibersidad ng Pilipinas noong Hunyo 2011.

Isang paggunita ng mga pamilya at kaibigan sa naging libingan ni Rizal sa Sementeryo ng Paco, 1902. Larawan mula sa eksibit ng Rizal Sesquicentennial International Conference ng Unibersidad ng Pilipinas noong Hunyo 2011.

Nang masakop ng mga Amerikano ang Maynila matapos ang Mock Battle of Manila, noong Agosto 1898, hinukay na muli ang bangkay ni Rizal at doon napatunayan na inilibing siya ng walang dangal, walang kabaong.

Ang urnong ivory o garing na dinisenyo ni Romualdo Teodoro de Jesus.  Larawan mula kay Dr. Vic Torres.

Ang urnong ivory o garing na dinisenyo ni Romualdo Teodoro de Jesus. Larawan mula kay Dr. Vic Torres.

Dinala sa bahay ni Narcisa sa Binondo ang mga buto, hinugasan at inilagay sa urno garing o ivory na dinisenyo ni Romualdo Teodoro de Jesus.  Doon namalagi ang mga labi ni Rizal hanggang 1912.

Ang ina ni Rizal na si Teodora Alonso habang ipinapamalas ang bungo ng anak sa kanilang tahanan sa Binondo.  Larawan mula kay Dr. Ambeth Ocampo.

Ang ina ni Rizal na si Teodora Alonso habang ipinapamalas ang bungo ng anak sa kanilang tahanan sa Binondo. Larawan mula kay Dr. Ambeth Ocampo.

Ang ina ni Rizal, kung maibigan, ay ipakikita pa sa mga bisita ang bungo ng anak.

Ang paglilipat ng mga Caballeros de Rizal at ng mga mason sa mga labi ni Rizal patungo sa huling hantungan nito sa Luneta de Bagumbayan.  Larawan mula sa In Excelsis ni Felice Prudente Sta. Maria.

Ang paglilipat ng mga Caballeros de Rizal at ng mga mason sa mga labi ni Rizal patungo sa huling hantungan nito sa Luneta de Bagumbayan, Deceber 30, 1912. Larawan mula sa In Excelsis ni Felice Prudente Sta. Maria.

Noong December 29, 1912, mula sa Kalye Estraude sa Binondo, Maynila, ipinrusisyon ng mga mason at ng mga Caballeros de Rizal o Knights of Rizal ang urno patungo sa Ayuntamiento sa Intramuros kung saan buong gabi itong binantayan.

Isang Cabllero ni Rizal habang binabantayan ang mga labi Rizal sa bulwagang marmol ng Ayuntamiento de Manila.  Larawan mula sa In Excelsis ni Felice Prudente Sta. Maria.

Isang Cabllero ni Rizal habang binabantayan ang mga labi Rizal sa bulwagang marmol ng Ayuntamiento de Manila. Larawan mula sa In Excelsis ni Felice Prudente Sta. Maria.

Kinaumagahan, sa isang solemn procession, naglakbay sa huling pagkakataon ang mga labi ni Rizal at inilibing sa magiging paanan ng pambansang monumento para kay Rizal na manggagaling pa sa Switzerland.

Ang mga Caballeros de Rizal (Knights of Rizal) habang dinadala ang mga labi ni Rizal sa isang prusison patungo sa Luneta.  Larawan mula sa koleksyon ni Renato Perdon.

Ang mga Caballeros de Rizal (Knights of Rizal) habang dinadala ang mga labi ni Rizal sa isang prusison patungo sa Luneta. Larawan mula sa koleksyon ni Renato Perdon.

Ngunit hindi lahat ng buto ni Rizal ay nailibing doon.  May nag-iisang piraso, isang vertebra o bahagi ng spine na tinamaan ng bala ang ibinukod at ngayon ay matutunghayan sa isang relikaryo sa Rizal Shrine, ang museo ng pinagkulungan ni sa Fort Santiago.

Ang vertebra ni Rizal na tinamaan daw ng bala.  Nasa Rizal Shrine sa Fort Santiago.  Kuha ni Camille Eva Marie Conde.

Ang vertebra ni Rizal na tinamaan daw ng bala. Nasa Rizal Shrine sa Fort Santiago. Kuha ni Camille Eva Marie Conde.

Ang mangyayaring muling pagsasadula ng paglilibing sa ating National Hero sa Luneta ang siyang tanging pagkakataon na tila magkakaroon muli ng State Funeral si Rizal, ang unang pagkakataon na mapaparangalan ang kanyang mga labi bilang isang malaya at nagsasariling bansa.  Kaya sa prusisyon mula Binondo hanggang Luneta sa umaga ng December 30, 2012, makilahok po tayo!  Ako po si Xiao Chua para sa Telebisyon ng Bayan, and that was Xiaotime.

(PTV, 13 December 2012)

XIAOTIME, 20 December 2012: ANG TITANIC NG ASYA, MV Doña Paz, 25 years

Broadcast of Xiaotime news segment yesterday, 20 December 2012, at News@1 and News@6 of PTV 4, simulcast over Radyo ng Bayan DZRB 738 khz AM:

MV Doña Paz ng dating Sulpicio Lines

MV Doña Paz ng dating Sulpicio Lines

20 December 2012, Thursday:  http://www.youtube.com/watch?v=bxCjpeSwPW0

Makasaysayang araw po, it’s Xiaotime!  Ngayong taon na ito, ipinagdiwang natin ang ika-isandaang taon ng trahedya ng RMS Titanic na lumubog noong April 15, 1912.  Naaalala natin ito dahil sa pelikulang kinatampukan nina Leonardo Di Caprio at Kate Winslet, tunay na isa sa pinakamagandang pelikula sa kasaysayan ng daigdig, na may mga hindi malilimutang linyang, “Jack, there’s a boat.”

Orihinal na larawang may kulay ng RMS Titanic

Orihinal na larawang may kulay ng RMS Titanic

Ang Titanic, na may byaheng Inglatera hanggang New York sa Atlantic Ocean, ang itinuturing na pinakamagandang bapor ng kanyang panahon at sa kayabangan ng ilan kanilang nasabi, “Even God cannot sink this ship.”

Ang mga istorbong lifeboats sa ibabaw ng kubyerta ng Titanic

Ang mga istorbong lifeboats sa ibabaw ng kubyerta ng Titanic

Dalawampung lifeboats lamang ang inilagay dahil papangit daw ang paligid ng barko.  Lumubog ito sa unang paglalayag pa lamang.

Matandang paglalarawan ng paglubog ng Titanic sa unang paglalayag pa lamang, April 15, 1912.

Matandang paglalarawan ng paglubog ng Titanic sa unang paglalayag pa lamang, April 15, 1912.

Sa 2,224 na sakay nito, 710 o 32% lamang ang nailigtas, 1,514 o 68% ang namatay.  Dahil binigyan ng prayoridad na makaligtas ang mga mayayaman, 54 % ng nasa third class ang namatay.  Gayundin 52 sa 79 na bata sa third class ay namatay.  Hindi kailangan matandaan ang mga numerong iyan pero ito ang tatandaan ninyo:  Hindi niyo kailangang maging eksperto sa Math para Makita ninyo na sa trahedyang ito, makikita pa rin ang pagkakahati sa pagitan ng mayaman at mahirap at ang bumabata ng mga sakunang ganito ay ang mga mahihirap.  Kung naaalala natin ang trahedya ng Titanic, mas dapat matandaan ang isang mas malaking trahedyang dito lamang naganap sa Pilipinas.

MV Doña Paz sa daungan ng Tacloban.  Mula sa Wikipedia.

MV Doña Paz sa daungan ng Tacloban. Mula sa Wikipedia.

25 years ago ngayong araw, December 20, 1987, lumubog ang MV Doña Paz na byaheng Leyte tungong Maynila matapos na bumangga sa MT Vector, isang oil tanker sa may Marinduque.  Mabilis na kumalat ang krudo nito sa Doña Paz at mabilis na natupok ang barko.  24 lamang ang nailigtas mula sa Doña Paz.  Ang opisyal na tao sa manifest ng barko ay 1,583 na mga pasahero at 58 na mga crew sa isang bapor na makapaglululan ng 1,424.  So medyo overloaded siya.   Ngunit may mga nagbenta pa pala ng ilegal na tiket at higit sa doble pa pala ang sobrang sakay nito dahil sa panahon ito ng kapaskuhan.  Pinaniniwalaan ngayon na 4,000 na katao ang nagbuwis ng buhay sa trahedya.

Mga sunog na bangkay na nakuha mula sa MV Doña Paz.

Mga sunog na bangkay na nakuha mula sa MV Doña Paz.

Ang libo-libong kabaong para sa mga nasawi sa trahedya ng MV Doña Paz.

Ang libo-libong kabaong para sa mga nasawi sa trahedya ng MV Doña Paz.

Tinawag ito ng TIME magazine na pinakamalaking trahedyang pandagat sa kasaysayan ng daigdig sa panahon ng kapayapaan.  Muli, sa kaso kapwa ng Titanic at Doña Paz, ang mga pobre at maralita ang naghihirap dahil sa kasakiman ng ilang tao.  Ako po si Xiao Chua para sa Telebisyon ng Bayan and that was Xiao Time.

(Quirino, Manila, 13 December 2012)

XIAOTIME, 19 December 2012: HENRY WARE LAWTON, Pinagmulan ng Pangalan ng Plaza Lawton

Broadcast of Xiaotime news segment yesterday, 19 December 2012, at News@1 and News@6 of PTV 4, simulcast over Radyo ng Bayan DZRB 738 khz AM:

Plaza Lawton ilang dekada na ang nakararaan. Mula sa koleksyon ng larawan ni Dr. Vic Torres.

Plaza Lawton ilang dekada na ang nakararaan. Mula sa koleksyon ng larawan ni Dr. Vic Torres.

19 December 2012, Wednesday:  http://www.youtube.com/watch?v=VGfdg_6pW5o

Makasaysayang araw po, it’s Xiaotime!  Sa Maynila po, ang lugar sa harapan ng neo-classical na post office building ay tinatawag ngayon na Liwasang Bonifacio, naging larangan ng pakikibaka at kilos-protesta simula noong panahon ng diktadura.  Ngunit kilala pa rin ito sa dating pangalan nito.  Ang Plaza Lawton.  Ipinangalan ito ng mga mananakop na Amerikano sa karangalan ng kanilang bayaning si Heneral Henry Ware Lawton.  Lawton??? Huh??? Who’s that Pokemón???

Henry Ware Lawton

Henry Ware Lawton

Isang respetadong sundalong Amerikano na nagsilbi noong kanilang Civil War, noong Apache Wars, Spanish-American War at Philippine-American War.  Sumikat siya nang matugis niya ang matapang na pinuno ng mga Apache Indians na si Gerónimo noong 1886.

Lider Apache na si Gerónimo

Lider Apache na si Gerónimo

Sabi ni Gerónimo, napagod daw sila sa makulit na kakahabol ng mga kawal ni Lawton.  Ngunit ang magaling na heneral na Amerikano ay makakahanap lang pala ng katapat sa Pilipinas!  113 years ago ngayong araw, December 19, 1899, nakipaglaban siya sa mga pwersa ng Republika ng Pilipinas sa San Mateo, Morong, ngayon ay Rizal.  Sa labanang ito, nabaril siya ng isang sharpshooter na sa malaking biro ng tadhana ay nasa ilalim ng heneral na ang pangalan din ay Gerónimo!

Si Hen. Licerio Gerónimo ng Sampaloc!  Si Lawton ang tanging heneral na Amerikano na nasawi sa kanilang pakikidigmang Pilipino-Amerikano.  Si Heneral Licerio Gerónimo naman, sumuko sa mga Amerikano nang mahuli si Heneral Emilio Aguinaldo at naging bahagi ng Philippine Constabulary na nagpasuko ng mga rebolusyunaryo at naging responsable sa pagkagapi at pagkamatay ni Heneral Luciano San Miguel, isang bayani ng Katipunan.  Sa kabila nito, hindi na mabubura ang papel ni Heneral Licerio Gerónimo at ng kanyang mga kawal na inilarawan ni Heneral Lawton sa kanyang report bago ito mamatay, “Taking into account the disadvantages they have to fight against in terms of arms, equipment and military discipline, without artillery, short of ammunition, powder inferior, shells reloaded until they are defective, they are the bravest men I have ever seen…”  Ako po si Xiao Chua para sa Telebisyon ng Bayan, and that was Xiaotime.

(Quirino, Manila, 13 December 2012)

Si Lawton habang nangangabayo. Obra mestra mula sa California Military Museum.

Si Lawton habang nangangabayo. Obra mestra mula sa California Military Museum.