IT'S XIAOTIME!

Naglilingkod sa Diyos at sa Bayan sa pagtuturo ng Kasaysayan

Month: January, 2013

XIAOTIME, 22 January 2013: MGA PABORITONG TULA AT MUSIKA NI FORMER PRESIDENT CORAZON AQUINO

Broadcast of Xiaotime news segment earlier, 22 January 2013, at News@1 of PTV 4, simulcast over Radyo ng Bayan DZRB 738 khz AM:

Ang portrait ni Cory Sumulong Cojuangco na ipinapinta ni Ninoy Aquino kay Fernando Amorsolo.  Ibinigay ni Ninoy kay Cory ang obra noong ika-21 na kaarawan niya at nagkakahalaga ng dalawang buwang suweldo niya.  Mula sa Ninoy and Cory Aquino Foundation.

Ang portrait ni Cory Sumulong Cojuangco na ipinapinta ni Ninoy Aquino kay Fernando Amorsolo. Ibinigay ni Ninoy kay Cory ang obra noong ika-21 na kaarawan niya at nagkakahalaga ng dalawang buwang suweldo niya. Mula sa Ninoy and Cory Aquino Foundation.

22 January 2013, Tuesday:  http://www.youtube.com/watch?v=AIr0SswfY_0

Makasaysayang araw po, it’s Xiaotime!  80 years ago sa Biyernes, January 25, 1933, isinilang sa Maynila si Maria Corazon Sumulong Cojuangco Aquino—siya na nga ang ating Tita Cory, unang babaeng pangulo ng Pilipinas at siyang nagbalik ng demokratikong mga institusyon matapos ang isang mahabang diktadura.

Naaalala ko na isa ito sa mga postcard ni Tita Cory na dala-dala ko noong bata pa ako.

Naaalala ko na isa ito sa mga postcard ni Tita Cory na dala-dala ko noong bata pa ako.

Noong bata pa ako sa Tarlac, inspirasyon ko habang lumalaki ang mga imahe sa telebisyon ng People Power na nagtanim sa akin ng pagiging proud na ako ay Pilipino.  Kapag may helikopter na dumadaan noon gagawin ko ang Laban sign sa aking kamay habang tumatakbo at sinisigaw, “Coreee! Coreee!” Nagdadala rin ako ng munting postcard ng kanyang larawan at minsang nilalagay ko ito sa harap ng aming bahay noong ako ay naglalaro.

Naaalala ko na isa ito sa mga postcard ni Tita Cory na dala-dala ko noong bata pa ako.

Naaalala ko na isa ito sa mga postcard ni Tita Cory na dala-dala ko noong bata pa ako.

Mapalad ako na limang beses ko siyang nakamayan noong siya ay nabubuhay pa kabilang na sa ilang makasaysayang pangyayari tulad noong maparangalan siya ng Ramon Magsaysay Award noong 1998 at noong misa para sa mga biktima ng 9-11 noong 2001.

Unang pagkikita:  Sa Ramon Magsaysay Award Presentation Ceremonies, August 31, 1998.  Sa dami nang nais bumati hindi maayos na nakapagpakodak.  Kuha ni Edna Apondar.

Unang pagkikita: Sa Ramon Magsaysay Award Presentation Ceremonies, August 31, 1998. Sa dami nang nais bumati hindi maayos na nakapagpakodak. Kuha ni Edna Apondar.

Ikalawang Pagkikita:  Sa Katedral ng Maynila para sa misa para sa mga biktim ng 9-11, September 2001.  Kuha ni Xiao Chua.

Ikalawang Pagkikita: Sa Katedral ng Maynila para sa misa para sa mga biktim ng 9-11, September 2001. Kuha ni Xiao Chua.

Ikatlong pagkikita:  Aquino Center sa Tarlac City, October 2001.  Kuha ni Mayo Baluyut.

Ikatlong pagkikita: Aquino Center sa Tarlac City, October 2001. Kuha ni Mayo Baluyut.

Ikalimang Pagkikita:  Sa Plaza Luisita Mall Parking Lot kasama si Mayo Baluyut, May 1, 2004.

Ikalimang Pagkikita: Sa Plaza Luisita Mall Parking Lot kasama si Mayo Baluyut, May 1, 2004.

Minsan din ay nagpaunlak siya na makapanayam ko at ng aking mga kaklase noong March 12, 2003 sa kanyang opisina sa Makati.  Estudyante lamang ako noon sa UP at napansin ko na siya ay isang pormal na tao na nagpapahalaga sa distansya at pribasiya, ngunit naging mabuti ang kanyang pagtrato sa amin at pinadama niya na espesyal kami sa kanya.

Ikaapat na Pagkikita:  Panayam para sa Communication 3 sa ilalim ni Prop. Melanie Moraga Leano sa Cojuangco and Sons Bldg., Makati, March 12, 2003.

Ikaapat na Pagkikita: Panayam para sa Communication 3 sa ilalim ni Prop. Melanie Moraga Leano sa Cojuangco and Sons Bldg., Makati, March 12, 2003.

MAHAL NAMIN SI TITA CORY: Hender Gercio, Emma Sagum, Pang. Cory Aquino, Bryan Hernandez, at Xiao Chua. Nasa likuran ang kanyang mga paintings, March 12, 2003.

MAHAL NAMIN SI TITA CORY: Hender Gercio, Emma Sagum, Pang. Cory Aquino, Bryan Hernandez, at Xiao Chua. Nasa likuran ang kanyang mga paintings, March 12, 2003.

Prmosyunal na pabalat ng gawa-gawang magasin na madodownload sa ibaba na nagtataglay ng panayam ng grupo ni Xiao Chua kay Pangulong Cory Aquino.   Disenyo ni Xiao Chua.

Prmosyunal na pabalat ng gawa-gawang magasin na madodownload sa ibaba na nagtataglay ng panayam ng grupo ni Xiao Chua kay Pangulong Cory Aquino. Disenyo ni Xiao Chua.

Download magasin:  Cory Aquino Magazine and Interview

Natanong namin sa kanya kung ano ba ang theme song ng kanyang kabiyak na si Ninoy.  Sagot niya “We enjoyed yung Moonlight Serenade (http://www.youtube.com/watch?v=n92ATE3IgIs) …it was more for the music rather that for the lyrics that we liked it.  And at that time, nung hindi pa kami kasal and it’s very popular in the Philippines …and everytime they play that we really danced to the tune.”  Ang Moonlight Serenade ay isang instrumental na pinasikat ng Glenn Miller Orchestra noong 1939.

Glenn Miller

Glenn Miller

Gayundin, minsan isang anibersaryo ng kasal nila, binigyan ni Ninoy si Cory ng kanyang tula mula sa kulungan kung paanong napaibig siya ng iisang babae ng tatlong beses—nang magkakilala sila, nang magkasupling sila at nang siya ay makulong sa ilalim ng Batas Militar, si Cory ang kanyang “source of comfort, and the wellspring of hope.”

Ninoy at Cory Aquino.  Mula sa Ninoy at Cory Aquino Foundation.

Ninoy at Cory Aquino. Mula sa Ninoy at Cory Aquino Foundation.

Ang “I Have Fallen In Love” (http://www.youtube.com/watch?v=d8UKeuYf8ew) ay ginawan ng bagong areglo at musika ni José Mari Chan kaya naman marami raw ang naiinggit kay Cory dahil sa tulang ito.  Sabi niya sa amin, “He felt bad that for all our birthdays he wasn’t working, he didn’t have money to buy and he didn’t have the chance to go buy gifts for us, so he did what he thought he could do best and so he wrote poems.  …So, well, I was very happy that in fact a number of my friends where envious and when they were saying, ‘Mabuti ka pa…’ Sabi ko, ‘Loca! He was in prison! So gusto niyo pakulong ninyo muna ang mga asawa niyo and you’ll have something like that!’  Well I was of course, I was very happy and pleased that he recognized, you know, my total support for him.”

Si Xiao at ang aydol niya na si José Mari Chan.

Si Xiao at ang aydol niya na si José Mari Chan.

May romantic side at sense of humor pala ang madasalin ngunit matibay na figura na sinubok ng kasaysayan.

Tumatawa at Masayang Tita Cory.

Tumatawa at Masayang Tita Cory.

Simple lang at matatag, tulad ng karamihan sa atin.  Yan si Tita Cory.  Ako po si Xiao Chua para sa Telebisyon ng Bayan and that was Xiaotime.

(Pook Amorsolo, Lungsod Quezon, 19 January 2013)

SI CORY BILANG INA:  Kasama si Kristina Bernadette.  Mula sa Ninoy and Cory Aquino Foundation.

SI CORY BILANG INA: Kasama si Kristina Bernadette. Mula sa Ninoy and Cory Aquino Foundation.

XIAOTIME, 21 January 2013: TUNAY NA KASAYSAYAN SA LIKOD NG CAVITE MUTINY

Broadcast of Xiaotime news segment yesterday, 21 January 2013, at News@1 of PTV 4, simulcast over Radyo ng Bayan DZRB 738 khz AM:

Fort San Felipe Neri sa Cavite, pinagganapan ng Motin de Cavite.  Mula kay Arnaldo Dumindin.

Fort San Felipe Neri sa Cavite, pinagganapan ng Motin de Cavite. Mula kay Arnaldo Dumindin.

21 January 2013, Monday:  http://www.youtube.com/watch?v=CTt3X3tqj90

Makasaysayang araw po, it’s Xiaotime!  Ang episode na ito ay handog sa inyo ng The Grand L Square & Residences.  Kung kayo ay mapadpad sa Tarlac City, tumuloy sa L Square Hotel.  Where comfort and affordability spends here.

01 L Square Hotel.  Where comfort and affordability spends here

Happy fiesta sa aking bayang sinilangan, Tarlac City kahapon January 20.  Gayundin, 141 years ago kahapon, January 20, 1872, naganap ang tinatawag na Motín de Cavite.  Huh???  What’s that Pokemón???  Ito po ang Cavite Mutiny na naging dahilan ng pagbitay sa garote sa tatlong pareng martir Mariano Gomes, José Burgos at Jacinto Zamora na ikinagimbal ng bayan.

Motin de Cavite, mula sa Philippine Almanac.

Motin de Cavite, mula sa Philippine Almanac.

Sa mga susunod na taon, ang katagang Mil Otso Sientos Sitenta y Dos ay ikinanginginig ng marami at pinag-uusapang sambitin.  Ganito ang epekto ng naging tugon ng mga Espanyol sa isang nabigong pag-aalsa.  Ayon sa ating mga teksbuk, pinangunahan ito ng isang Sarhento Francisco Lamadrid na sinalakay ang Fort San Felipe Neri sa Cavite gamit ang ilang sundalong Espanyol.

Sarhento Francisco Lamadrid.  Mula sa Philippine Almanac.

Sarhento Francisco Lamadrid. Mula sa Philippine Almanac.

Ito ay dahil daw sa pagtanggal ng pribilehiyo ng mga nagtatrabaho sa arsenal ng Cavite sa hindi pagbabayad ng tributo o buwis at sa hindi paglahok sa sapilitang paggawa.  Matagumapy na nakuha ng mga rebelde ang Fuerza ngunit matapos ang isang oras nagapi na ito ng mga pwersang Espanyol.  Namatay ang mga pinuno ang rebelyon at ang pinaghihinalaan na mga kasangkot ay itinapon sa Marianas o Guam [at iba pang lugar], o di kaya ay binitay.  Ngunit, isang bagong pag-aaral ang inilathala ng Heswitang Historyador na si John Schumacher batay sa isang bagong tuklas na dokumento, isang ulat, na isinulat mismo ni Gobernador Heneral Rafael de Izquierdo, na siyang babago sa mga kaalaman natin ukol sa rebelyon.

Padre John Schumacher.  Mula sa Philippine Studies.

Padre John Schumacher. Mula sa Philippine Studies.

Hindi lamang pala pagbabayad ng tributo at sapilitang paggawa ng mga trabahador ng arsenal ang dahilan ng pag-aalsa tulad ng unang nabanggit.  Ni wala ngang nagmula sa arsenal sa mga nag-alsa.  Isa pala sana itong malawakang pag-aalsa na naglalayong makipaghiwalay ang Pilipinas sa Espanya!  Kasama sa plano ang kasabay sana na paglusob sa Fort Santiago sa Maynila.  Matapos nito ay pagdedeklara ng independencia at pagpatay ng lahat ng mga Espanyol na hindi magmamakaawa sa kanila.  Nabigo ang pag-aalsa dahil sa napaghandaan na rin ni Izquierdo ang pag-aalsa dahil sa ilang mga sulat na walang lagda na nagsusumbong sa mga plano at nang makumbinsi niya ang ilan sa mga sasama sana sa rebelyon na huwag nang tumuloy.  Ang mga tunay na utak ng pag-aalsa ay hindi ang tatlong paring martir na binitay kundi ang mga mason na sina Máximo Inocencio, Crisanto de los Reyes, at Enrique Paraíso na kasama sa mga naipatapon lamang.

Sina Crisanto de los Reyes, Máximo Inocencio at Enrique Paraíso habang ipinapatapon matapos ang Motin de Cavite.  Larawang-guhit mula sa Geronimo Benernger de los Reyes (GBR) Museum.

Sina Crisanto de los Reyes, Máximo Inocencio at Enrique Paraíso habang ipinapatapon matapos ang Motin de Cavite. Larawang-guhit mula sa Geronimo Benernger de los Reyes (GBR) Museum.

Bakit kaya hindi rin sila binitay?  Suspetsa ni Schumacher, ito ay dahil kapwa mason ang tatlong utak ng rebelyon at ang Gobernador Heneral!  Maaari ring ginamit ng mga nag-organisa ng pag-aalsa na si Francisco Zaldúa, na ginarote ng mga Espanyol kasama ang tatong pari matapos ang isang buwan, ay ginamit ang pangalan ni Burgos upang makapanghikayat.

Monumento para kina Máximo Inocencio, Crisanto de los Reyes, at Enrique Paraíso sa Geronimo Benernger de los Reyes (GBR) Museum, Cavite.  Kuha ni Xiao Chua.

Monumento para kina Máximo Inocencio, Crisanto de los Reyes, at Enrique Paraíso sa Geronimo Benernger de los Reyes (GBR) Museum, Cavite. Kuha ni Xiao Chua.

Anuman ang nangyari, ang mga pangyayari sa Cavite at ang pagbitay sa mga pari ng 1872 ay tatatak sa isipan ng maraming mga Pilipino at isa sa mga binabanggit na salik na pagnanais ng kalayaan mula sa mga kolonisador.  Ako po si Xiao Chua para sa Telebisyon ng Bayan, and that was Xiaotime.

Pinagsususpetsahang composite na larawan nina Padre Mariano Gomes, Padre Jacinto Zamora at Padre Jose Burgos.

Pinagsususpetsahang composite na larawan nina Padre Mariano Gomes, Padre Jacinto Zamora at Padre Jose Burgos.

(Pook Amorsolo, UP Diliman, 19 January 2013)

WHO IS THAT POKEMÓN? F. Tañedo and Other Street Names in Tarlac City (To Celebrate Tarlac City Fiesta, 20 January 2013)

Michael Charleston “Xiao” B. Chua [1]

ISLAND STUDIO classic shot of Mt. Pinatubo's first major eruption as seen from F. Tañedo Street in Tarlac, Tarlac, 12 June 1991.

ISLAND STUDIO classic shot of Mt. Pinatubo’s first major eruption as seen from F. Tañedo Street in Tarlac, Tarlac, 12 June 1991.

(First published at Tarlac Star Monitor, 22-28 May 2012, 5)

Street names are part of our everyday lives.  Despite that, or even because of that, we just pass them by day by day oblivious of whom or what those street names represent.  But street names reflect history.  That is why one of the best history books on the City of Manila is Luning B. Ira and Isagani Medina’s The Streets of Manila.[2]

Asking the question “Just who is F. Tañedo?” led me to writing a paper about the hero to whom the main street of the city was named.[3]  In the process of my research, Dr. Lino Dizon gave me a treasure—a copy of an old article by Tarlac micro (local) historian Vicente Catu published in The Monitor on 4 February 1973.

In “How Tarlac Streets Got Their Names,” Catu enumerated the national and provincial heroes which are honored in poblacion street names.  I will reprint his article in italics and annotate or add a thing or two to the data that he presented to update it for this write-up.

F. Tañedo Street.  Photo by Xiao Chua.

F. Tañedo Street. Photo by Xiao Chua.

F. TAÑEDO STREET (the poblacion main road) named after Gen. Francisco Tañedo, a native son of Tarlac, who died a martyr’s death at the hands of Spanish soldiers on charges of underground activities during the Philippine Revolution.  Hailing from the pioneer clan of Tarlac town, Don Kikoy was elected lieutenant for the colonial government in 1889 and served for two years.  He co-founded the first masonic lodge in Tarlac, the Logia Filipino Gran Nacional Orient, and was one of the leaders of the Katipunan in the province (Tarlac being one of the first eight provinces to revolt against Spain in 1896).  A conflict with a guardia civil led to his arrest, and when he refused to implicate fellow revolutionaries and mason, he was tortured to death.  According to letters found by Dr. Lino Dizon, his death was the reason why Makabulos continued to fight the Spaniards despite Gen. Emilio Aguinaldo’s surrender at Biak-na-Bato.

ANCHETA STREET (fronting the Alice theater) named after local hero Francisco (sic – Candido) Ancheta of Tarlac, Tarlac.

C. SANTOS STREET (fronting the Rural Bank of Tarlac) named after revolutionary leader Ciriaco Santos, the father of Don Joaquin Santos and grandfather of …Hilario Santos.

HILARIO STREET (fronting Ramos Hospital) is named after revolutionary leader Procopio Hilario Sr., and father of the late Procopio Hilario Jr., of Tarlac, Tarlac.  Procopio Hilario was the brother of Don Tiburcio Hilario, the brains of the revolution in Pampanga.  He married F. Tañedo’s sister Carmen.  Together with his brother-in-law, Francisco Macabulos, Candido Ancheta and Ciriaco Santos, they spearheaded the Philippine Revolution in Tarlac province.  For this, he was executed by the Spaniards.  His son, Procopio Hilario, Jr., became a beloved school teacher described as “very kind, simple and not greedy,”[4] and one of his grandchildren, Socorro Hilario-Timbol, became directress of the Tarlac First Baptist Church School (TFBCS).  I am proud to be his distant relative.

ESPINOSA STREET (fronting KB Sizzlers, near the Tarlac plazuela) is named after Don Porfirio Espinosa, former town president of Tarlac Town (1908-1909).

RIZAL STREET (fronting the Tarlac City Hall) is named after Dr. José Rizal, the national hero, who during his lifetime was a frequent visitor of the Tarlac masons.  On the same street once stood the house of Don Evaristo Puno (municipal president of Tarlac from 1885 to 1886) where Rizal stayed on 27 June 1892.

DEL PILAR STREET (at the back of the Old Tarlac Public Market, fronting Botica Sto. Cristo, Tarlac Ice Plant) is named after Marcelo H. del Pilar, the great reformist.

LUNA STREET (fronting the Sto. Cristo Elementary School) is named after Gen. Antonio Luna, the over-all commander of the Central Luzon Revolutionary Troops – 208,000 men.  It is now more popularly ascribed to the general’s brother Juan Luna, the Philippines’ National Painter whose masterpiece, the Spoliarium, won the gold medal in the Madrid Exposition of Fine Arts in 1884.

MABINI STREET (fronting the Tarlac Electric Plant) is named after Apolinario Mabini, the known Sublime Paralytic and Prime Minister of Gen. Emilio Aguinaldo’s Government who never collected salaries in return for his services to the country.

BURGOS STREET (fronting Kentucky Fried Chicken, near the Tarlac plazuela) is named after Father José Burgos, one of the three Filipino priests who were garroted at the Luneta on the dawn of February 17, 1892 on charges of complicity with the Cavite Mutiny.

ZAMORA STREET (fronting Kent Lumber, Iglesia ni Cristo, Tarlac Central Elementary School) named after Fr. Jacinto Zamora, also one of the three priests to have died in the garrote in connection with the Cavite Mutiny.

MACARTHUR HIGHWAY (fronting Metrotown Mall, Siesta) the national highway named after Gen. Douglas MacArthur, the Supreme Commander of the Allied Powers in the Pacific Theater of World War II.

ROMULO BOULEVARD (fronting the Tarlac State University, Diwa ng Tarlak) is named after Don Gregorio Romulo, Camiling Municipal President from 1906 to 1907, Governor of the province from 1910 to 1914, and father to the Little Giant, Gen. Carlos P. Romulo, President of the United Nations General Assembly and President of the University of the Philippines, among other things.

AQUINO BOULEVARD (fronting new Tarlac Public Market, Uniwide) reclaimed from the Tarlac dike, it was named after former Tarlac governor and former senator Benigno “Ninoy” S. Aquino, Jr., who became a world icon of resistance against the Marcos dictatorship and died a martyr’s death on 21 August 1983.  Recently, the boulevard was extended from Cut-Cut I to Carangian.

HOSPITAL DRIVE (fronting the Central Luzon’s Doctor’s Hospital) the road leading to the Tarlac Provincial Hospital, the first provincial hospital in the Philippines.  The former University of the Philippines Tarlac Campus is now the site of the delapidated provincial guest house.  Facing it is another hospital, the Central Luzon Doctor’s Hospital.

MACABULOS DRIVE (fronting the Tarlac City Post Office, Development Bank of the Philippines) named after the Liberator of Tarlac Province during the Philippine Revolution, Francisco Macabulos of La Paz town, who continued the struggle despite Pres. Emilio Aguinaldo’s truce with the Spaniards in Biak-na-Bato in 1897.  Another road, the San Vicente Northern Road fronting Camp Macabulos is erroneously ascribed the same name.

The listing here is just preliminary.  Dr. Rodrigo Sicat of the Center for Tarlaqueño Studies had already written extensive papers on the toponyms or the origins of place-names in the province.  I hope other scholars and enthusiasts would expand on what we had written.  Further studies could deal with other street names or place-names or in depth research on the lives and sacrifices of many of our local heroes who just exist to us as trivial street names.


[1]               Mr. Michael Charleston “Xiao” Briones Chua, 29, is currently an Assistant Professor of History at De Sa Salle University and a Ph.D. Anthropology student at the University of the Philippines, Diliman, where he also taught for three years and finished his BA and MA in History.  He is governor-at-large of the Philippine Historical Association and a member of the International Order of the Knights of Rizal.  He appears regularly as historical commentator on national television.  He is a native of Tarlac City.

[2]               Luning B. Ira and Isagani R. Medina, Streets of Manila (Quezon City:  GCF Books, 1977).

[3]               Michael Charleston B. Chua, “F. Tañedo St., P. Hilario St.:  Ang Paglimot at Pag-alala sa mga Bayani ng Himagsikang 1896 sa Tarlac,” in Bernie S. de Vera, Rizal P. Valenzuela and Michael Charleston B. Chua, Dakilang Tarlakin (Quezon City:  Bahay Saliksikan ng Tarlakin, 2007).  Originally submitted to Dr. Jaime B. Veneracion as a paper for Kasaysayan 207 (History of the Philippine Revolution), first semester, 2005-2006 at the University of the Philippine in Diliman.  Presented in the sympoisum “Bulilit Kasaysayan: Mga Pag-aaral Ukol Sa Himagsikan at Mikro-Kasaysayan”, Polytechnic University of the Philippines, Maragondon, Cavite, 6 October 2005.

[4]               Bor De Jesus, Interview, 18 September 2005.

TARLAC, TARLAC: Capital of the Philippine Republic, 1899 (To Celebrate Tarlac City Fiesta, 20 January 2013)

Published by Tarlac Star Monitor:  http://tarlacstarmonitor.com/tarlac-star-monitor-vol-5-no-5/tarlac-tarlac-capital-of-the-philippine-republic-1899-to-celebrate-tarlac-city-fiesta-20-january-2012/

The Tarlac Church, site of the 1899 Philippine Revolutionary Congress (Lino Dizon Collection http://www.oocities.org/balen_net/cabecera.htm)

 TARLAC, TARLAC:  Capital of the Philippine Republic, 1899[1] 

Michael Charleston “Xiao” B. Chua[2] 

Department of History, De La Salle University Manila

I grew up in a time when television news reporting in the Philippines was Manila-centric and I felt that our province was insignificant, despite a Tarlaqueño president, because it was rarely cited in TV Patrol and I even felt that when Ernie Baron gives the thypoon warnings, all Central Luzon provinces would be warned but not even Tarlac has a storm signal.  Even history textbooks seldom mention significant events in Tarlac despite it being one of the first eight provinces who joined the Philippine Revolution in 1896.

Years later as a student of history, while doing research at the UP Main Library, I stumbled over a very old booklet by a Tarlac school teacher, Mrs. Aquilina de Santos entitled Tarlak’s Historic Heritage.[3]  It outlines the legacy of the province in the national history, specifically when it became seat of the Philippine Republic under Gen. Emilio Aguinaldo from 21 June to 12 November, 1899.  I also read the scholarly work of our foremost historian Lino Dizon on the Tarlac Revolutionary Congress.[4]   In their writings, and other historical documents I learned that if there was TV Patrol back then, Tarlac could have dominated the news because as capital of the republic, a few significant things happened here that our national textbooks seem to reduce in a sentence or a footnote.

After the fall of Aguinaldo’s capital, Malolos, Bulacan, to the Americans, the Philippine Revolutionary Congress reconvened on 14 July 1899.  Seats for provinces not represented have to be filled in by Luzon people, a number of them Tarlaqueños, such as:  Don Jose Espinosa (Tayabas), Servillano Aquino (Samar), Marciano Barrera and Luis Navarro (Leyte), Alfonso Ramos (Palaos Islands), Capt. Lazaro Tañedo (Zamboanga), Gavino Calma (Romblon), and Francisco Makabulos (Cebu).

The Altar-Mayor of the Tarlac Cathedral with the prominent statue of Apung Basti (San Sebastian). 1930s. (Lino Dizon Collection http://www.oocities.org/balen_net/cabecera.htm)

 

Ten days after the convening of the Congress, an article appeared in the revolutionary paper La Independencia criticizing the Tarlac Revolutionary Congress.  The article entitled “Algo Para Congreso” (Something for Congress), signed by PARALITICO, pointed out that the Congress was a failure.  No less than Apolinario Mabini, Sublime Paralytic and Brains of the Revolution, wrote the article in Rosales, Pangasinan on 19 July 1899.  He pointed out that the Congress, as convened in Tarlac, was not even a representative of the people; that the elections for Congress should not have been held because the Aguinaldo government was fighting a war; and that a declaration of principles is much more suitable in a revolution instead of using a constitution copied from French and South American Republics, which were made in times of peace.

Yet, despite Mabini’s criticism and the Philippine-American War at the background, the Congress enacted laws.  By doing so, according to University of the Philippines constitutional historian Sulpicio Guevarra, they “marvelously succeeded in producing order out of chaos.”  The Tarlac Revolutionary Congress convened in San Sebastian Cathedral in Tarlac, Tarlac.  This humble sanctuary became a witness to the First Philippine Republic realizing its fullest potential as a government, despite limiting circumstances.

Some significant decrees issued in Tarlac were the prescription of fees for civil and canonical marriages (28 June), the prohibition of merchant vessels flying the American flag from territories held by the Philippine Republic (24 July), the provision for the registration of foreigners (31 July), the organization of the Supreme Court and the inferior courts (15 September), and the promulgation of the General Orders of the Army (12 November).  The latter was even issued a day after the fall of the Aguinaldo government.

Another one of the early decrees of Aguinaldo in Tarlac was that on the establishment of the Bureau of Paper Money, 30 June 1899.  In the printing press of Zacarias Fajardo the first paper money were printed—the one peso denomination, followed later by the five-peso denomination.   Paper bills of two, five and twenty pesos were also printed.  For the coins, a maestranza or mint was established on the building of the Smith, Bell, & Co., at a property owned by Don Mauricio Ilagan in Gerona, Tarlac.

Another one of the early decrees of Aguinaldo in Tarlac was the clemency granted to the Spanish prisoners who defended the Baler Church, 30 June 1899.  Fifty Spanish soldiers, popularly known in Spain as “Los Ultimos de Filipinos,” made their last stand inside Baler Church.  Filipinos held constant siege of the church, yet despite deaths, diseases, starvation and loneliness, the Spaniards held out for 337 days.  On 2 June 1899, the 33 surviving Spanish troops surrendered, Filipinos received them shouting, “Amigos, amigos!”  Aguinaldo recognized the bravery of these men, and decreed that they should not be treated as enemies but as brothers.  They were issued safe conduct passes and were allowed to go back to their Madre España.  The event, which manifested the bravery of the Spaniards, the benevolence of the Filipinos, and the enduring friendship between two sovereign nations more than a former colonizer and colonized, is being celebrated today as Philippine-Spanish Friendship Day on the date of the Aguinaldo Proclamation from Tarlac.

Not only was the Philippine Republic the first democratic republic in Asia, we also had the first Filipino University in Tarlac.  The Philippine Revolution of 1896 interrupted the schooling of most young Filipinos, many of them working in the Philippine government.  This can be attributed as the reason why education was top priority by the First Philippine Republic despite the fact that the times were difficult.  As mandated in a decree dated 19 October 1898, the Universidad Cientifico-Literaria de Filipinas (Scientific and Literary University of the Philippines) was established in Malolos, Bulacan.  When Malolos fell to the Americans, the schools have to close down.  As mandated in a decree dated 9 August 1899, the university, together with the Burgos Institute (secondary school), was re-established in Tarlac.  The Tarlac Convent beside the San Sebastian Cathedral was used as the school building.  But because of the hostilities around Tarlac, all these plans were disrupted once again.  On 29 September 1899, the first and last graduation rites for the Literary University were held, the diplomas signed by Aguinaldo himself.

On 23 September 1899, the Imprenta Nacional (owned by Tarlaqueño Zacarias Fajardo) came out with the booklet Reseña Veridica de la Revolucion Filipina with Emilio Aguinaldo as its titular author.  An English version, the True Version of the Philippine Revolution, was also published translated by Marciano Rivera and corrected by a certain Mr. Duncan, probably for American readers.  Aside from being the very first work on the Philippine Revolution ever published, the work also condemned the atrocities of American expeditionary forces in the Philippines.  For Carlos P. Romulo, this added significance to an already important work because it presaged My Lai and other atrocities committed by American Forces during the Vietnam War by over half a century.

On 23 October 1899, the ex-communicated Filipino priest, Fr. Gregorio Aglipay, convened the Filipino clergy in Paniqui, Tarlac (the site is now part of Anao town) to affirm their common struggle against the Archbishop of Manila, Bernardino Nozaleda, and their common stand that the Holy See in the Vatican should recognize their petitions.  They came out with the Constitutiones Provisionales de la Iglesia Filipina(Provisional Ordinances of the Philippine Church), which “provided temporary regulations for the church in the Philippines due to the exigencies of war.”  This gave the impression that the document is a constitution for a new church.  Some even mistake the event as the founding of the new church, which, by this time, was still yet to happen until Aglipay and Isabelo de los Reyes would severe their ties from Rome and establish the Iglesia Filipina Independiente commonly known as the Aglipayan Church.

Tarlac is the terrain where so many battles were fought between the Philippine Army and the superior American Forces.  Yet despite the war that was being fought, it was socially alive during the brief stint there of the First Philippine Republic.  Fiestas and dinners drew crowds.  One such function happened on 2 November 1899, a formal banquet was held at the Teatro de Tarlac hosted by the Asamblea de Mujeresspearheaded by the president’s wife, First Lady Hilaria del Rosario Aguinaldo.

But these would all be over in days time.  By 11 November 1899, Gen. Arthur Macarthur was entering Tarlac Province.  But the Filipinos won’t let him through without a fight.  The 300 to 400 troops under the command of Gen. Makabulos, backed-up by Gen. Servillano Aquino’s brigade, tried to stop the Americans along the Bamban-Concepcion road.  But Macarthur’s 3,000 strong army was too much for them.  When night came, the Americans already had Bamban, Capas and Concepcion.

The next day, Gen. Macarthur and his troops entered Tarlac town, drenched in rain.  They have captured the seat of government, but Aguinaldo and his men were nowhere in sight.  They had fled.  In a few days, the Philippine Army would be disbanded.  For Nick Joaquin, this was the collapse of the Filipino nation, “The Republic had fallen.”

The Philippine Republic in Tarlac was not a mere footnote in history, for in that brief stint of the Aguinaldo government in the province, so many things were tried to be accomplished despite the limiting circumstances of the war.  Economic and educational institutions were raised up to be the foundation of government.  In Tarlac, the republic showed the world that we Filipinos could govern ourselves at that early stage.  Tarlac, therefore, is as historically significant as Malolos, Bulacan.  It is part of the story of our development as a nation, and our government as it is today.

Xiao Chua in front of Apung Basti at the Tarlac Cathedral, November 2011

 

Therefore, it is vital that young Tarlaqueños, as future leaders of our province, should be made aware of their own historic heritage.  As much as they learn the history of our country, our continent and our world in schools, so must be that they learn their province’s local history. To know our past is to know ourselves.  It tells us who we are, how we were and how did we become what we are today.  It also gives us a sense of direction for the future.  Screw people who think that life is all about the money; history gives us a sense of pride, and a sense of identity, that in no way we would feel the emptiness of non-belonging.

[1]               Expurgated and edited version of an undergraduate paper, “A FOOTNOTE IN HISTORY, Tarlac: Seat of Government of the Philippine Republic, 1899,” originally for Kasaysayan (History) 111 under Dr. Ricardo Trota José in the University of the the Philippines at Diliman.  Presented at  the 4th Philippine-Spanish Friendship Day Conference Workshop at the Aurora State College of Technology (ASCOT), Baler, Aurora on 29 July 2006.  It was published as a commentary in the third issue (December 2005) of Alaya:  The Kapampangan Resesarch Journal of The Juan D. Nepomuceno Center for Kapampangan Studies, Holy Angel University, Angeles City.

[2]               Mr. Xiao Chua, 29, is currently an Assistant Professor at the De La Salle University Manila and Ph.D. Anthropology student at the University of the Philippines, Diliman, where he also finished his MA and BA in History.  He is a native of Tarlac City.

[3]               Mrs. Aquilina de Santos, Tarlak’s Historic Heritage (Manila:  Benipayo Press & Photo-Engravers, 1933).

[4]               Lino Lenon Dizon, Francisco Makabulos Soliman:  A Biographical Study of a Local Revolutionary Hero (Tarlac:  Center for Tarlaqueño Studies, 1994); Tarlac And The Revolutionary Landscape (Tarlac:  Center For Tarlaqueño Studies, Tarlac State University/Holy Cross College, 1997); “The Tarlac Revolutionary Congress” in The Tarlac Revolutionary Congress of July 14, 1899:  A Centennial Commemoration (Tarlac City:  Center for Tarlaqueño Studies, Tarlac State University, 1999);  “The Philippine Revolutionary Government, from Malolos to Bayambang (1898-1899)” in Kasaysayan:  Journal of the National Historical Institute, Volume 1, No. 4, Decdember 2001, pp. 1-15.

XIAOTIME, 18 January 2013: KALAYAAN, Ang Dyaryo ng Katipunan

Broadcast of Xiaotime news segment earlier, 18 January 2013, at News@1 of PTV 4, simulcast over Radyo ng Bayan DZRB 738 khz AM:

Emilio Jacinto, editor ng Kalayaan.

Emilio Jacinto, editor ng Kalayaan.

18 January 2013, Friday:  http://www.youtube.com/watch?v=r8M3nHro2lo

Makasaysayang araw po, it’s Xiaotime!  29 years ago bukas, January 19, 1984, isinilang si Tarlac City si Michael Charleston B. Chua, huh??? Who’s that Pokémon???  Ako pala yun??? So happy birthday to me?

Baby Michael, 1984.

Baby Michael, 1984.

Sa mga taong hanggang ngayon wala pang New Year’s resolution na babaguhin sa taong 2013, may suggestion ako.  Ano pa kayang pinakamagandang batis ng aral para sa pagbabago kundi ang ipinamana sa atin ng ating mga bayani?  116 years ago ngayong araw, January 18, 1896, sinimulang ilathala ng rebolusyunaryong kilusan ni Andres Bonifacio, ang Katipunan, ang pahayagang Kalayaan.  2,000 kopya ang inilabas at nagtagal ang pag-imprenta hanggang Marso!  Imagine!  Ito ang una at huling labas nito sa pamamatnugot ni 20 years old pa lamang noon na si Emilio Jacinto.  Si Pio Valenzuela na isa sa tatlong pangunahing pinuno ng Katipunan ang nagmungkahi na upang linlangin ang mga Espanyol:  Kunwari si Marcelo H. del Pilar ang editor at kunwari sa Yokohama, Japan ito inimprenta.  Ngunit sa totoo lang, nilathala lamang ito sa imprenta sa Maynila nina Candido Iban and Francisco del Castillo, na kanilang binili sa panalo nila sa loterya sa Australia.  Nakalagay sa dyaryong Kalayaan ang ilang mga artikulo na isinulat mismo nina Valenzuela na nagtago sa pangalang Madlang-Away at Jacinto na nagtago sa pangalang Dimas-Ilaw.  Maging ang mga sulatin at tula ni Andres Bonifacio sa pangalang Agap-ito Bagumbayan.  Mula 300 kasapi, sinasabing lumaki ang kasapian ng Katipunan hanggang 30,000 na kasapi dahil sa lamang sa nag-iisang labas ng dyaryong ito.

Unang pahina ng limbag na edisyon ng Kartilya ng Katipunan.  Mula sa pribadong koleksyon ni Emmanuel Encarnacion.

Unang pahina ng limbag na edisyon ng Kartilya ng Katipunan. Mula sa pribadong koleksyon ni Emmanuel Encarnacion.

Ang editor nito na si Emilio Jacinto ang siya ring sumulat ng 13 batas ng Katipunan, ang Kartilya.  Mamili na kayo nang pwedeng i-New Year’s resolution:

(I) Ang kabuhayang hindi ginugugol sa isang malaki at banal na kadahilanan ay kahoy na walang lilim, kundi man damong makamandag.

(IV) Maitim man o maputi ang kulay ng balat, lahat ng tao’y magkakapantay; mangyayaring ang isa’y higtan sa dunong, sa yaman, sa ganda; ngunit di mahihigtan sa pagkatao.

(VI) Sa taong may hiya, salita’y panunumpa.

(VII) Huwag mong sayangin ang panahon; ang yamang nawala’y mangyayaring magbalik; ngunit panahong nagdaan na’y di na muli pang magdadaan.

(IX) Ang taong matalino’y ang may pag-iingat sa bawat sasabihin; at matutong ipaglihim ang dapat ipaglihim.

(XI) Ang babae ay huwag mong tingnang isang bagay na libangan lamang, kundi isang katuwang at karamay sa mga kahirapan nitong kabuhayan.

(XII) Ang di mo ibig gawin sa asawa mo, anak at kapatid, ay huwag mong gagawin sa asawa, anak at kapatid ng iba.

Ayon kay Jacinto, kapag daw tinupad ang mga aral na ito, sisikat raw ang araw ng kalayaan sa atin na nangagkakaisang magkakalahi at magkakapatid at sasabugan tayo ng matamis na ligayang walang katapusan.  Ang mga ginugol raw nilang buhay, pagod at tiniis na hirap ay labis nang matutumbasan.  Ang Kartilya pala ang best new year’s resolution natin.  Hindi lang tayo nagbabago, tinutumbasan pa natin ang sakripisyo ng ating mga bayani.  Sa kabila ng ating mga kahinaan, huwag tayong magpapigil na paggawa ng mabuti para sa bayan at sa ating kapwa, para sa Katipunan ito ang tunay na pagmamahal sa Diyos.  Ako po si Xiao Chua para sa Telebisyon ng Bayan, and that was Xiaotime.

(Fairlane Subd., Tarlac City; at McDo Philcoa, 28 December 2012)

XIAOTIME, 17 January 2013: PROPAGANDISTANG ILONGGO, Si Graciano Lopez Jaena at ang Praylokrasya

Broadcast of Xiaotime news segment yesterday, 17 January 2013, at News@1 of PTV 4, simulcast over Radyo ng Bayan DZRB 738 khz AM:

Graciano Lopez Jaena, Prinsipe ng mga Mananalumpating Pilipino, may-akda ng "Fray Botod"

Graciano Lopez Jaena, Prinsipe ng mga Mananalumpating Pilipino, may-akda ng “Fray Botod”

17 January 2013, Thursday:  http://www.youtube.com/watch?v=NkZDfCJjJbA

Makasaysayang araw po, it’s Xiaotime!  Kwentuhan muna tayo.  Minsan may isang taong binisita ang kanyang kaibigang prayle na nadestino sa isang malayong lugar noong panahon ng Espanyol, nang magkita sila tinanong ng kaibigan sa pari, “Napakalayo ng paroquiang ito padre.  Hindi po ba malungkot?”  Sagot ng prayle, “Hindi naman, basta’t mayroon akong rosaryo at café contento na ako.”  Tsaka sumigaw ang pari, “Rosario-o-o, maglabas ka nga nan café.”  Makaraan ang ilang taon, muling bumisita ang kaibigan na nagtanong, “Padre!  Nandito pa rin kayo!  Eh, kumusta naman po si Rosario?”  Sagot ng prayle, “Ay, hijo.  Wala na si Rosario… may edad na ako.”  Tsaka sumigaw, “Eda-a-d Buksan mo an mana bintana!”

Komiks mula sa History of the Burgis.  Hinalaw ng papel ni Dr. Nilo S. Ocampo.

Komiks mula sa History of the Burgis. Hinalaw ng papel ni Dr. Nilo S. Ocampo.

Para sa maraming Pilipino kahit ngayon, ang imahe ng mga prayle noong panahon ng mga Espanyol ay matakaw, kalbo, arogante, mabagsik, manyakis, gahaman, sakim, ganid sa pera at kapangyarihan.  Hindi man lamang naiiisip na kaiba ito sa kanilang papel bilang mga Alagad ng Diyos.  Sa kabila ng katotohanang hindi naman lahat ng prayle ay masama at marami pa nga ang naging mabuti sa mga indio, at pawang galing naman ang imahe sa mga kathang-isip na karakter ni Padre Damaso mula sa mga nobelang Noli Me Tangere at El Filibusterismo ni Rizal, nanatili ang imahe ng masamang prayle sa mga Pilipino.

Si Carlos Celdran habang tinutuya ang mga obispo ng Simbahang Katoliko sa isang inter-faith na pagdiriwang ng Bibliya sa loob ng Katedral ng Maynila, September 30, 2010.

Si Carlos Celdran habang tinutuya ang mga obispo ng Simbahang Katoliko sa isang inter-faith na pagdiriwang ng Bibliya sa loob ng Katedral ng Maynila, September 30, 2010.

Ang taong tatalakayin natin ang isa sa mga nagpalaganap ng imaheng ito, 117 years ago sa Linggo, January 20, 1896, namatay sa Barcelona, Espanya si Graciano Lopez Jaena?  Jaena???  Huh???  Who’s that Pokémon???  Siya ang propagandistang taga-Jaro, Iloilo na isinilang noong December 18, 1856.  Relihiyoso ang kanyang mga magulang, ipinasok siya sa seminaryo at naging mahusay pa na theologian sa klase ngunit nakita niya ang masamang kalagayan ng mga indio.  Nag-aral ng medisina at ginamot ang mga mahihirap.  Nakita niyang isang dahilan ng kanilang kahirapan ay ang pang-aabuso ng ilang prayle at mga opisyal na sibil.  Upang isiwalat ang mga ito, isinulat niya ang mapantuyang katha ukol sa mga prayle “Fray Butod.”

17 Ang butod ay kataga na nangangahulugang mahigit pa sa mataba at matakaw, kundi masiba

Ang butod ay kataga na nangangahulugang mahigit pa sa mataba at matakaw, kundi masiba.  Nilantad nito ang kasakiman, katamaran, kalupitan at pagiging mahilig ng mga prayle.  Nagtungo siya sa Espanya noong 1880 at nakilala bilang “Prinsipe ng mga Mananalumpating Pilipino.”  Ilang baso lang ng alak ay napakagaling na niyang magsalita.  Ayon kay Rizal si Lopez Jaena na ang “pinakamatalinong Pilipinong nakilala niya, na higit na mahusay pa kaysa sa kanya.”

Super liwanag na scan ng La Solidaridad mula sa koleksyon ng larawan ni Dr. Vic Torres.

Super liwanag na scan ng La Solidaridad mula sa koleksyon ng larawan ni Dr. Vic Torres.

Siya ang naging unang editor ng La Solidaridad.  Bumalik sa Maynila noong 1890 sa alias na Diego Laura upang mangalap ng suporta para sa mga aktibidad sa Espanya.  Ngunit nang malapit nang mabisto ay umalis muli ng Pilipinas.  Pinasabi niya sa mga mahal niya sa buhay sa pamamagitan ng kanyang pamangkin na si Marciano bago umalis, “Ihalik mo ako sa kanila, dahil hindi ko na sila makikita pang muli.”  Tulad ni del Pilar, si Jaena ay naghirap upang itaguyod ang paghingi ng reporma sa Espanya, nagpulot na lamang ng upos ng sigarilyo at hinithit ang mga ito upang malimutan ang gutom.  Ayun, nagka-tb at namatay nga noong 1896.  Tunay ngang hindi lahat ng prayle noong panahon ng mga Espanyol ay masama subalit hindi naman masasabing wala itong batayan, may ilang mga masasamang pari na nang-abuso.  Hindi naman siguro sinungaling sina Jaena.  Ako po si Xiao Chua para sa Telebisyon ng Bayan and that was Xiao Time.

(People’s Television Network, 4 January 2013)

XIAOTIME, 15 January 2013: PINAKAMARAMING TAO SA ISANG PAGTITIPON SA KASAYSAYAN

Broadcast of Xiaotime news segment yesterday, 15 January 2013, at News@1 of PTV 4, simulcast over Radyo ng Bayan DZRB 738 khz AM:

Bahagi lamang ng limang milyong nabilang sa huling misa ng Santo Papa John Paul II sa Pilipinas noong January 15, 1995.  Mula sa  John Paul II We Love You:  Papal Visit 1995 Manila.

Bahagi lamang ng limang milyong nabilang sa huling misa ng Santo Papa John Paul II sa Pilipinas noong January 15, 1995. Mula sa John Paul II We Love You: Papal Visit 1995 Manila.

15 January 2013, Tuesday:  http://www.youtube.com/watch?v=IE9sAehDbXI

Makasaysayang araw po, it’s Xiaotime!  Binabati ko ang aking organisasyon noong ako ay nasa kolehiyo pa, ang UP Lipunang Pangkasaysayan, na ngayon ay pinamumunuan ni Pat Torio, para sa aming dalawampu’t limang taon ng muling pagkakatatag noong January 13, 1988.

William Vincent "Bill" Begg

William Vincent “Bill” Begg

Dekada Sitenta pa lamang mayroon nang UP LIKAS at isa sa mga naging kasapi nito ay ang martir ng Batas Militar na si William Vincent “Billy” Begg.  Nagpapasalamat din ako sa karangalan ibinigay nila sa akin bilang isa sa mga Natatanging Likasyan para sa kategoryang Pagpapalaganap ng Kasaysayan.   Malaking karangalan at inspirasyon po ito.  Mabuhay tayo, UP LIKAS!

Ang UP Lipunang Pangkasaysayan sa kanyang ika-25 taon, January 12, 2013.

Ang UP Lipunang Pangkasaysayan sa kanyang ika-25 taon, January 12, 2013.

Noong pista ng Nazareno, sinasabing tinatayang sampung milyong deboto ang nagtungo doon.  Kailangang mag-ingat sa mga ganitong pagbibilang ng tao.  May sistematiko kasing paraan ng pagbibilang nito.  Anuman, taob pa rin ang ibang mga bansa kung paramihan ng tao sa isang pagtitipon ang pag-uusapan.

Ang Tagsibol ng 1989 sa Tiananmen Square sa Beijing.

Ang Tagsibol ng 1989 sa Tiananmen Square sa Beijing.

Nang mag-rally ang mga kabataang Tsino sa Tiananmen Square sa Beijing noong 1989, hindi man lang umabot ito ng milyon, kahit ang mga libing ni Mao Zedong at Chou En Lai, “tens of thousands” lang daw e China yun!  Ang laki ng populasyon nun.

Funebre para kay Mao Zedong sa Tiananmen Square.

Funebre para kay Mao Zedong sa Tiananmen Square.

Kahit nang mabaril si Mahatma Gandhi, ama ng bansang India, isa sa pinakamaraming tao sa mundo, daan-daang libo lamang ang nakipaglibing.

Libing ni Mahatma Gandhi sa India.

Libing ni Mahatma Gandhi sa India.

Malaking trahedya sa mga Amerikano ang pagkamatay ni Pangulong John F. Kennedy ngunit ni hindi man lang umabot sa kalahating milyon ang lumabas upang makipaglibing.

Ang libing ni John F. Kennedy sa Washington D.C., 1963.

Ang libing ni John F. Kennedy sa Washington D.C., 1963.

Ngunit nang ilibing si Ninoy Aquino noong 1983, kahit na delikado ang panahon:  2 Milyon ang lumabas.

Libing ni Ninoy Aquino, August 31, 1983.  Courtesy of the Ninoy and Cory Aquino Foundation.

Libing ni Ninoy Aquino, August 31, 1983. Courtesy of the Ninoy and Cory Aquino Foundation.

Noong EDSA Revolution:  2 Milyon ang nakibaka.

People Power sa EDSA, February 1986.

People Power sa EDSA, February 1986.

Nang ilibing si Tita Cory Aquino noong 2009:  Tatlong daan libo ang nakipaglibing.

Libing ni Cory Aquino, August 5, 2009.

Libing ni Cory Aquino, August 5, 2009.

Isama mo pa ang pista ng Nazareno kung saan milyon ang lumalabas taon-taon!  Imagine!

Ang pista ng Nazareno, January 9, 2013.

Ang pista ng Nazareno, January 9, 2013.

At nang dumating ang Santo Papa John Paul II para sa ika-sampung World Youth Day.  Noong gabi ng January 14, 1995, isang milyong kabataan ang sumama sa Santo Papa sa Quirino Grandstand sa Luneta, nakipagbiruan pa at nakisayaw.

Gabi ng pakikisama ng mga kabataan sa Santo Papa, January 14, 1995 sa Quirino Grandstand.  Mula sa  John Paul II We Love You:  Papal Visit 1995 Manila.

Gabi ng pakikisama ng mga kabataan sa Santo Papa, January 14, 1995 sa Quirino Grandstand. Mula sa John Paul II We Love You: Papal Visit 1995 Manila.

Kahit na tila nanghihina dahil sa Parkinson’s disease, inikot niya ng inikot ang kanyang baston.  Ang daming tuwa ng mga tao.

Nakisayaw ang Santo Papa sa mga kabataan.  Mula sa  John Paul II We Love You:  Papal Visit 1995 Manila.

Nakisayaw ang Santo Papa sa mga kabataan. Mula sa John Paul II We Love You: Papal Visit 1995 Manila.

At kinabukasan, 18 years ago ngayon araw, January 15, 1995, Linggo, sa huling misa ng papa sa Luneta.  Isang kumpanyang Hapones na may teknolohiya para sa pagkuha ng larawan ng mga tao at pagbibilang ng mga ito, ang nagsabing limang milyong tao ang tumungo sa Luneta.

"The Largest Gathering in Human History.  Mula sa  John Paul II We Love You:  Papal Visit 1995 Manila.

“The Largest Gathering in Human History.” Mula sa John Paul II We Love You: Papal Visit 1995 Manila.

Sabi ng opisyal na biographer ng Papa, George Weigel, ito ang “Largest Gathering in Human History.”  Ni hindi makapunta ang Santo Papa sa grandstand kaya nagpatawag na ng helicopter, hindi kasi makadaan ang kotse niya sa mga kalsada ng Maynila.

Ang Santo Papa habang pababa ng helikopter para sa kanyang misa sa Quirino Grandstand.

Ang Santo Papa habang pababa ng helikopter para sa kanyang misa sa Quirino Grandstand.

Wow!  Limang milyong sama-samang umawit ng “Tell The World of His Love” ni Katrina Marie Belamide na nagpapakita ng misyon ng bawat Kristiyano—“Search the world for those who have walked astray and lead them home.”

Mga delegado ng Pilipinas sa X World Youth Day.  Mula sa The Manila Phenomenon:  World Youth Day '95.

Mga delegado ng Pilipinas sa X World Youth Day. Mula sa The Manila Phenomenon: World Youth Day ’95.

Kamangha-manghang eksena.  Ang tawag ng peryodistang si Teddy Benigno dito ay “The Filipino Phenomenon.”  Ikinakabit ko ito sa ating kaugalian natin ng pakikisama.  Sa lahat ng Gawain natin, gusto natin hindi tayo nag-iisa.  Ayun naman pala, ang lakas ng tendency natin na magkaisa tayo.  Sana araw-araw nating makita ang pagkakaisa na ito.  Ako po si Xiao Chua para sa Telebisyon ng Bayan and that was Xiaotime.

(Pook Amorsolo, Lungsod Quezon, 10 January 2013)

CPR: Ang Iba’t Ibang Karera ni Carlos P. Romulo

Heneral Carlos P. Romulo, ayudante-de-campo- ni Heneral Douglas MacArthur sa Australis, 1942.  Mula sa Great Lives:  Carlos Romulo.

Heneral Carlos P. Romulo, ayudante-de-campo- ni Heneral Douglas MacArthur sa Australis, 1942. Mula sa Great Lives: Carlos Romulo.

Isang pagpupugay ni Xiao Chua sa iba’t ibang kontribusyon at papel ng kaprobinsya niyang si Carlos P. Romulo sa kasaysayan ng Pilipinas para sa pagdidirwang ng kanyang ika-115 na kaarawan, 14 Enero 1898.

Kilala sa tawag na “Little Giant,” si Carlos P. Romulo ay may taas na kulang-kulang 5.4 lamang ngunit humawak ng matataas na posisyon hindi lamang sa bansa kundi sa pandaigdigang pulitika, sa panahon ng tinatawag na Cold War sa pagitan ng mga kakampi ang Estados Unidos at kakampi ng Unyong Sobyet.  Ngunit malayo pa ang lahat ng ito nang isilang siya sa Camiling, Tarlac noong 14 Enero 1898.  Ang kanyang ama na si Gregorio Romulo ay lumaban sa Digmaang Pilipino-Amerikano ngunit pagkaraang sumuko at naging kaibigan ang isang Major Dalrymple na tumira sa kanilang tahanan.  Siya ang nagturo sa batang si Carlos na maglaro ng baseball at maglangoy.  Dahil dito ang pamilya Romulo ang unang mga Pilipino na nagsalita ng Ingles sa kanilang bayan.  Hindi naglaon, si Gregorio ay nahalal na presidente municipal ng Camiling at matapos nito ay naging Gobernador ng lalawigan ng Tarlac.

Si Goberandor at Gng. Gregorio Romulo, ang mga magulang ni Carlos:  Mula sa Great Lives:  Carlos Romulo.

Si Gobernador at Gng. Gregorio Romulo, ang mga magulang ni Carlos: Mula sa Great Lives: Carlos Romulo.

Naging estudyante ng hayskul sa Tarlac at Maynila at hinasa ang kanyang galing sa pagtatalumpati sa Ingles at nahumaling sa literaturang Ingles.  Nging cub reporter ng Manila Times at pumasok din sa Cablenews—American.  Pumasok siya sa Unibersidad ng Pilipinas noong 1916 ngunit matapos lamang ang dalawang taon ay napili na isa sa maging mga pensionado na pag-aaralin sa Estados Unidos.  Nag-aral siya sa Columbia Univeristy sa New York at nakita ang hindi pagkakapantay-pantay sa Estados Unidos sa usapin ng lahi.  At dahil laging napagkakamalian siyang Tsino o Hapones, nagsagawa siya ng Pagdiriwang ng Araw ni Rizal upang maipakilala ang lahi natin doon.  Sa kanyang pagbabalik sa Maynila noong 1922, sabay-sabay siyang nagturo sa UP, kawaksing patnugot ng Philippines Herald, at pribadong kalihim ng Pangulo ng Senado Manuel L. Quezon.

Si Romulo kasama ang Pagulong Quezon.  Mula sa The Romulo Reader.

Si Romulo kasama ang Pagulong Quezon. Mula sa The Romulo Reader.

May panahong nagsulat din siya sa kalabang pahayagan, ang Tribune, ngunit pinakiusapan ni Quezon na bumalik sa Herald bilang tagapaglathala.  Naging katuwang ni Quezon ang mga pahayagan ni Romulo sa pagsusulong ng kanyang mga adhikain lalo na ang pagkakapasa ng Batas Tydings-McDuffie na nagbibigay ng sampung taong sariling panguluhan sa Pilipinas sa ilalim ng Amerika bilang isang Komonwelt bago mabigyan ng ganap na kasarinlan.  Naging Pangulo si Quezon ng Pamahalaang Komonwelt noong 1935 at ginawa niyang tagapayong militar si Hen. Douglas MacArthur.  Si Romulo rin ang isa sa mga kasaping tagapagtatag ng Boy Scouts of the Philippines.  Noong Setyembre 1941, naglakbay si Romulo sa mga kolonya ng Kanluran sa Asya at nakita niya kung paano naghihirap ang mga tao sa mga lugar na ito na nanaisin pa nilang masakop ng mga Hapones na lumalakas noon bilang Kapangyarihang Imperyalista.  Isinulat niya ito sa loob ng 45 artikulo na nalathala sa Amerika at naging dahilan ng pagkakagawad sa kanya ng Pulitzer Prize in Journalism noong 1942.  Ito ang unang pagkakataon na naibigay ito sa isang hindi Amerikano.  Sa pakiusap ni MacArthur ginawang opisyal ng Philippine Army si Romulo, at kinuha rin ng US Army bilang major in charge of press relations.  Sa pagsiklab ng digmaan, nagbigay ng mga brodkast para sa Voice of Freedom mula sa Corregidor at naging malaking tinik sa mga Hapones, nilagyan ng patong ang kanyang ulo.

Ang opisyal na biyograpia ni Carlos Romulo.

Ang opisyal na biyograpia ni Carlos Romulo.

Bago bumagsak ang Bataan sa mga Hapones noong 9 Abril 1942, nakatakas patungong Iloilo at Mindanao bago inilipad patungong Australia.  Doon, siya ay naging aide-de-camp ni Hen. MacArthur.  Nagtungo siya sa Estados Unidos at sinamahan si Pang. Quezon na hinirang siya na Kalihim ng Impormasyon.  Dalawang taon niyang inikot ang Estados Unidos upang magsalita sa ngalan ng mga sundalong Pilipino-Amerikano sa Pilipinas—“Remember Freedom.” Tinawag siyang “Mr. Philippines.”

Si Carlos P. Romulo habang nagtatalumpati noong Dekada 1940.  Mula sa The Romulo Reader.

Si Carlos P. Romulo habang nagtatalumpati noong Dekada 1940. Mula sa The Romulo Reader.

Nang mamatay si Quezon, ang bagong pangulo na si Sergio Osmeña ay hinirang siya na resident commissioner to the United States.  Sinamahan si MacArthur sa kanyang makasaysayang pagdaong sa Leyte upang bumalik sa Pilipinas noong 20 Oktubre 1944.

Si Heneral Carlos P. Romulo kasama ni Heneral Douglas MacArthur sa kanilang pagdaong sa Leyte, October 20, 1944.

Si Heneral Carlos P. Romulo kasama ni Heneral Douglas MacArthur sa kanilang pagdaong sa Leyte, October 20, 1944.

Matapos ang isang taon, si Romulo ang isa sa lumikha ng charter ng mga Nagkakaisang Bansa o United Nations (UN), at kasama sa mga lumagda nito sa kabila ng katotohanang hindi pa isang ganap na nagsasariling bansa ang Pilipinas.

Si Romulo habang pinipirmahan ang charter ng United Nations, October 20, 1945.  Mula sa The Romulo Reader.

Si Romulo habang pinipirmahan ang charter ng United Nations, October 20, 1945. Mula sa The Romulo Reader.

Noong 1949, nahalal si Romulo na Pangulo ng ika-apat na General Assembly ng UN.  Sa kanyang unang talumpati dito, kinailangan niyang umupo sa tatlong direktoryo ng telepono upang makila lamang.  Tinawag siyang “Mr. United Nations” dahil sa kanyang popularidad.  Noong Dekada 1950, tinanganan niya ang mga puwestong Kalihim ng Ugnayang Panlabas, Embahador ng Pilipinas sa Washington D.C., Tagapangulo ng UN Security Council.

Nagtatalumpating Romulo habang nakatuntong sa kutson.  Mula sa The Romulo Reader.

Nagtatalumpating Romulo habang nakatuntong sa kutson. Mula sa The Romulo Reader.

Nang matapos ang karerang diplomatiko, hindi hinayaang magretiro ni Pang. Diosdado Macapagal at hinirang na Pangulo ng Unibersidad ng Pilipinas noong 1962.

Si Romulo kasama ang ilang estudyante sa Quezon Hall bilang Pangulo ng Unibersidad ng Pilipinas.  Mula sa National Geographic.

Si Romulo kasama ang ilang estudyante sa Quezon Hall bilang Pangulo ng Unibersidad ng Pilipinas. Mula sa National Geographic.

Ginawa siyang Kalihim ng Edukasyon at hindi naglaon ay muling nahirang na Kalihim ng Ugnayang Panlabas ni Pangulong Ferdinand E. Marcos.  Naging Ministro ng Ugnayang Panlabas noong 1978 at nagplanong magretiro noong Disyembre 1982.

Karate Kid.  Bilang bahagi ng gabinete ni Pangulong Ferdinand Marcos.  Mula sa Great Lives:  Carlos Romulo.

Karate Kid. Bilang bahagi ng gabinete ni Pangulong Ferdinand Marcos. Mula sa Great Lives: Carlos Romulo.

Ngunit isang taon pa siyang pinilit na magsilbi sa kabila ng kanyang karamdaman.  Sa kanyang pagreretiro noong 14 Enero 1984, walong pangulo na ng Pilipinas ang kanyang napagsilbihan.  Sumakabilang buhay siya noong 15 Disyembre 1985 sa edad na 87 at hinimlay sa Libingan ng mga Bayani sa Fort Bonifacio.

Joaquin, Nick.  1979.  The Seven Ages of Romulo.  Metro Manila:  Filipinas Foundation, Inc.

Romulo, Carlos P.  1998.  The Romulo Reader.  Makati:  The Bookmark, Inc.

Ventura, Sylvia Mendez.  1995.  Carlos P. Romulo.  Makati:  Tahanan Books for Young Readers.

Wells, Evelyn.  1964.  Carlos P. Romulo:  Voice of Freedom.  New York:  Funk and Wagnalls Company, Inc.

XIAOTIME, 14 January 2013: CARLOS P. ROMULO, Kinilala Noon Bilang Mr. Philippines

Broadcast of Xiaotime news segment last Monday, 14 January 2013, at News@1 of PTV 4, simulcast over Radyo ng Bayan DZRB 738 khz AM:

Embahador Carlos P. Romulo, Pangulo ng UN General Assembly

Embahador Carlos P. Romulo, Pangulo ng UN General Assembly

14 January 2013, Monday:  http://www.youtube.com/watch?v=hP35WrmBgDI

Makasaysayang araw po, it’s Xiaotime!  Sa Miyekules, January 16, 2013, pipiliin na ang Miss Tarlac City 2013 para sa pagdiriwang ng pista ng aming bayan sa January 20.  Tutungo po ako doon upang maging isa sa mga hurado.  Suportahan po natin ang piyesta, paanyaya nina Dong Bautista at Cloydy Manlutac.  Sa isa pang bayan sa lalawigan ng Tarlac, sa Camiling, isinilang naman 115 years ago ngayong araw, January 14, 1898, ang isang “Little Giant”—si Heneral Carlos P. Romulo.  Si Heneral Romulo ang maliit na mama na kasama ni Gen. Douglas MacArthur sa makasaysayang larawan na ito ng kanilang pagbabalik sa Leyte noong 1944.

Si Heneral Carlos P. Romulo kasama ni Heneral Douglas MacArthur sa kanilang pagdaong sa Leyte, October 20, 1944.

Si Heneral Carlos P. Romulo kasama ni Heneral Douglas MacArthur sa kanilang pagdaong sa Leyte, October 20, 1944.

Parang bulinggit lang.  Ngunit, hindi man umabot sa tangkad na 5.4, siya ay isa sa mga pinakadakilang Pilipinong lingkod-bayan na lumakad sa mukha ng daigdig, nagsilbi siya sa walong pangulo ng Pilipinas mula kay Manuel Quezon hanggang kay Ferdinand Marcos.

Nagtatalumpating Romulo habang nakatuntong sa kutson.  Mula sa The Romulo Reader.

Nagtatalumpating Romulo habang nakatuntong sa kutson. Mula sa The Romulo Reader.

Imagine?  Liban sa “Little Giant,” marami pang ibang ikinabit na titulo kay Romulo, para nga siyang isang beauty queen o boksingero.  Si Romulo ay isa mga mga pensionado na nag-aral sa Estados Unidos, nakilala sa galing niyang sumalat at manalumpati.  Naging mamamahayag, propesor ng UP at tagapayo ni Quezon.  Nagwagi ng Pulitzer Prize, ang unang hindi Amerikano na nanalo nito.

Si Romulo, ang "Voice of Freedom" mula sa Corregidor noong 1942.

Si Romulo, ang “Voice of Freedom” mula sa Corregidor noong 1942.  Mula sa Great Lives:  Carlos Romulo.

Naging “Voice of Freedom” ng radyo mula sa Corregidor at nang hirangin ni Quezon na Kalihim ng Impormasyon, dalawang taon niyang inikot ang Estados Unidos upang magsalita sa ngalan ng mga sundalong Pilipino-Amerikano sa Pilipinas—“Remember Freedom.” Nakilala siya bilang “Mr. Philippines.”

Si Carlos P. Romulo habang nagtatalumpati noong Dekada 1940.  Mula sa The Romulo Reader.

Si Carlos P. Romulo habang nagtatalumpati noong Dekada 1940. Mula sa The Romulo Reader.

Sa sobrang kasikatan niya, naging kinatawan siya ng Pilipinas sa paggawa ng charter ng United Nations (UN), at kasama sa mga unang lumagda sa pagtatatag nito, kahit na hindi pa tayo independent nation noon.  Noong 1949, nahalal si Romulo na Pangulo ng ika-apat na General Assembly ng UN.  Kailangang liwanagin na isang sangay lamang ang General Assembly ng UN at hindi siya naging pinuno, o Secretary General ng buong UN tulad ng napagkakamalian ng iba.  Mataas na posisyon pa rin ito.  Nakaupo siya sa tatlong phonebooks para lamang makita ng madla sa kanyang unang talumpati bilang pangulo.  Tinawag siyang “Mr. United Nations.”

Si Romulo habang pinipirmahan ang charter ng United Nations, October 20, 1945.  Mula sa The Romulo Reader.

Si Romulo habang pinipirmahan ang charter ng United Nations, October 20, 1945. Mula sa The Romulo Reader.

Bago magretiro sa diplomatic service, naging embahador pa sa Washington D.C. at Kalihim ng Ugnayang Panlabas.  Ngunit noong 1962, hindi pa rin pinayagan ni Pangulong Diosdado Macapagal na makapagretiro, nahirang na Pangulo ng Unibersidad ng Pilipinas.

Si Romulo kasama ang ilang estudyante sa Quezon Hall bilang Pangulo ng Unibersidad ng Pilipinas.  Mula sa National Geographic.

Si Romulo kasama ang ilang estudyante sa Quezon Hall bilang Pangulo ng Unibersidad ng Pilipinas. Mula sa National Geographic.

Matapos pa nito ay nahirang pa sa ilang pang puwesto sa gabinete, at sa kabila ng kanyang edad, ang balong si Romulo ay nakapangasawa muli ng isang magandang Amerikanang mamamahayag, si Beth Day Romulo!  Tinawag siyang “Karate Kid.”

Walong Pangulo:  Nagsilbi si Romulo sa pamahalaan mula sa panguluhan nina Manuel Quezon...

Walong Pangulo: Nagsilbi si Romulo sa pamahalaan mula sa panguluhan nina Manuel Quezon…

hanggang kay Ferdinand Marcos.  The Real Makoy with the Karate Kid.  Mula sa Great Lives: Carlos Romulo.

…hanggang kay Ferdinand Marcos. The Real Makoy with the Karate Kid. Mula sa Great Lives: Carlos Romulo.

Sumakabilang buhay siya noong 15 Disyembre 1985 sa edad na 87 at hinimlay sa Libingan ng mga Bayani sa Fort Bonifacio.

Si Heneral Carlos P. Romulo habang nakaupo sa kanyang sariling libingan sa Libingan ng mga Bayani.

Si Heneral Carlos P. Romulo habang nakaupo sa kanyang sariling libingan sa Libingan ng mga Bayani.

Bakit ba ang galing niya?  Minsan kanyang sinabi, “I had to be outstanding to prove I was capable not in spite of having been born a Filipino but because I was a Filipino.”  Mr. Philippines, Mr. United Nations, Karate Kid, salamat sa pagsasabing AKO AY PILIPINO, MARANGAL.  Ako po si Xiao Chua para sa Telebisyon ng Bayan, and that was Xiaotime.

(Pook Amorsolo, UP Diliman, 10 January 2013)

XIAOTIME, 11 January 2013: TANGKANG PAGPATAY KAY POPE JOHN PAUL II SA PILIPINAS, 1995

Broadcast of Xiaotime news segment yesterday, 11 January 2013, at News@1 of PTV 4, simulcast over Radyo ng Bayan DZRB 738 khz AM:

Doña Josefa Apartments sa Malate, eksena ng pagtatangka na patayin ang Santo Papa noong 1995 malapit sa lugar kung saan siya siya nanuluyan.

Doña Josefa Apartments sa Malate, eksena ng pagtatangka na patayin ang Santo Papa noong 1995 malapit sa lugar kung saan siya siya nanuluyan.

11 January 2013, Friday:  http://www.youtube.com/watch?v=zE53MYssxVo

Makasaysayang araw po, it’s Xiaotime!  18 years ago bukas, January 12, 1995, dumating ang Santo Papa, John Paul II sa Maynila para sa isang limang araw na pagbisita para sa World Youth Day at sa apat na daang taong pag-angat ng Maynila bilang Archdiosesis at pagkatatag ng mga diosesis ng Cebu, Caceres sa Bicol at Nueva Segovia sa Ilocos noong 1595.  Naging matagumpay ang pagbisita.

Ang Muling Pagdalaw ng Santo Papa, John Paul II.  Mula sa The Manila Phenomenon:  World Youth Day '95.

Ang Muling Pagdalaw ng Santo Papa, John Paul II. Mula sa The Manila Phenomenon: World Youth Day ’95.

Sa mga sigaw ng "John Paul Two, we love you!" nagpaalam ang mga Pilipino sa Santo Papa.  Kanyang tugon, "John Paul Two, loves you too!"  Mula sa  John Paul II We Love You:  Papal Visit 1995 Manila.

Sa mga sigaw ng “John Paul Two, we love you!” nagpaalam ang mga Pilipino sa Santo Papa. Kanyang tugon, “John Paul Two, loves you too!” Mula sa John Paul II We Love You: Papal Visit 1995 Manila.

Ngunit lingid sa kaalaman ng marami, nagkaroon pala ng pagtatangka ang mga terorista na patayin ang Santo Papa dito mismo sa Pilipinas!  Mababasa ang buong kwento sa aklat na Seeds of Terror ni Maria Ressa.

Ramzi Youssef

Ramzi Youssef

Si Ramzi Youssef, ang utak sa unang pagbomba sa World Trade Center sa New York noong Pebrero 1993 at matagal nang nagsasanay ng mga Abu Sayyaf sa Mindanao ay naglagay ng bomba sa isang Philippine Airlines flight na patungong Tokyo noong December 1994, sumabog ito sa ere, ikinamatay ng isang Hapones at ikinasugat ng sampung iba pa.  Buti na lamang at hindi nag-crash ang eroplano.  Matapos nito, tumungo si Youssef sa Maynila at sinamahan siya ni Abdul Hakim Murad.

Naaresto si Murad

Nanirahan sila sa Doña Josefa Apartments sa Malate na isang kanto lamang ang layo mula sa Papal Nunciature, ang embahada ng City State of the Vatican sa Pilipinas kung saan titira ang Santo Papa.  Sa apartment na ito, gumawa sila ng mga pipe bombs na gagamitin para sa pagpatay sa papa at mga bombang nitrogliserina para sa mga eroplano na nais nilang pasasabugin sa ere.  Ngunit, umusok ang mga kemikal kaya may nag-alerto na may sunog kay Senior Superintendent Aida Fariscal noong January 6, alas onse ng gabi.  Ipinadala niya sa lugar si Patrolman Ariel Fernandez na nag-ulat sa kanya na ayon daw sa mga tao sa Silid 603 na naglaro lamang sila ng mga paputok.  Sa isip ni Aida, tapos na ang Bagong Taon at kumbaga sasapit na ang araw ng tatlong hari.  Alam niyang paparating ang Santo Papa at talagang simula nang sumabog ang PAL flight nakaalerto na ang mga pulisya.  Dali-daling sumugod sa eksena si Aida at natuklasan ang mga kemikal.  Naaresto si Murad, ngunit nakatakas si Youssef.  Naiwan ang kanyang laptop na nagtataglay ng mga detalye ng kanilang mga kahindik-hindik na plano, kasama na ang planong pag-hijack ng mga eroplano, ang blueprint nang mangyayari sa 9/11.  Naaresto din sa Pakistan si Youssef makaraan ang isang buwan dahil sa pakikipagtulungan ng ating mga awtoridad sa Estados Unidos.  Ngunit ang isa nilang kasabwat sa Pilipinas na si Khalid Shaikh Mohammed ay nakatakas, pinalaganap ang al-Qaeda sa Timog Silangang Asya para kay Osama bin Laden at aamin na utak sa 9/11 attacks.

Khalid Shaikh Mohammed

Khalid Shaikh Mohammed

Ang pagiging alerto ng pulis na si Aida at ang galing ng imbestigasyon ng mga ating awtoridad ang nagligtas sa buhay ng Santo Papa.  Ngunit maaaring hindi nahiraya ng mga imbestigador, maging ng mga Amerikano, na tototohanin ng mga terorista ang balak na pag-hijack ng mga eroplano upang gawing mga “lumilipad na bomba.”

29 na ikagugulat ng daigdig noong September 11, 2001

Isang pagkakamali na ikagugulat ng daigdig noong September 11, 2001.  Ako po si Xiao Chua para sa Telebisyon ng Bayan, and that was Xiaotime.

(GMA News Conference Hall, 4 January 2013)