XIAOTIME, 2 October 2012: SI AGLIPAY BA ANG NAGTATAG NG AGLIPAYAN CHURCH? (Iglesia Filipina Independiente)
by xiaochua
Broadcast of Xiaotime news segment earlier, 2 October 2012, at News@1 and News@6 of PTV 4, simulcast over Radyo ng Bayan DZRB 738 khz AM:
Mahal na Birhen ng Balintawak
2 October 2012, Tuesday: http://www.youtube.com/watch?v=1Sgr5BWsyb8&feature=plcp
Makasaysayang araw po, it’s Xiaotime! Kahapon po ang ika-isandaan at sampung anibersaryo ng pagpirma ng sampung sekular na mga pari sa pamumuno ni Obispo Gregorio Aglipay [sa ikalawa sa anim na bahagi ng] konstitusyon ng Iglesia Filipina Independiente sa Sta. Cruz, Maynila. Idineklara nila ang kanilang sarili bilang isang bagong pananampalataya na hindi kumikilala sa kapangyarihan ng Santo Papa sa Roma. Nakilala ang Simbahan bilang Aglipayan Church, ngunit lingid sa kaalaman ng marami, hindi si Apo Aglipay ang nagtatag nito. Isa sa mga tagapagtatag nito ay si Don Belong—Isabelo delos Reyes. Nakita ni Don Belong na sa kanyang mga pag-aaral bilang isang iskolar at folklorista na may potensyal na magkaroon ng pagsasama ng sinaunang mga paniniwala at ng Kristiyanismo, kaya kinumbinsi niya ang nagdadalawang-isip noon na si Apo Aglipay na kumalas na sa Roma upang maiwasan ang sitwasyon baka mapalitan lamang ang mga prayleng kanilang kinamuhian ng mga bagong Amerikanong mga pinunong simbahan. Itinatag nila ang simbahan noong Agosto [Tres], taon ding iyon ng 1902. Isang kaibahan nila sa mga paring Katoliko ay maari silang mag-asawa. Isa sila sa pinakamalaking Kristiyanong denominasyon sa Pilipinas at tinatayang anim na milyon ang kanilang kasapi, ang mga unang kasapi nito ay mga kasapi ng Katipunan at mga rebolusyunaryo. Si Pangulong Ferdinand Marcos ay bininyagang isang Aglipayano. Makabayan at progresibo ang oryentasyon ng samahan. Si Don Belong ay ang unang labor leader ng ating bansa at pinuno ng Union Obrera Democratica Filipina. Si Apo Aglipay naman ay inatasang mangolekta noon ng pondo sa Ilocos para sa mga rebolusyunaryong Pilipino. Hindi nakapagtataka na minsan na nilang idinekalarang santo si Gat Dr. José Rizal at nagdarasal sa Mahal na Birhen ng Balintawak, isang birheng Maria sa wangis ni Inang Bayan na may kasamang batang may nakasukbit na itak at may dala-dalang watawat na may nakasulat, “Ama ko, sumilang nawa ang aming pagsasarili.” Ang kanilang pakikisangkot sa bayan ay makikita sa paglingap sa mahirap ng ika-siyam na Obispo Maximo nito na si Alberto Ramento ng Tarlac, Tarlac. Ninakawan at brutal na pinatay si Ramento. Isang aral na maaaring makuha mula sa mga Aglipayano: Kung tunay na mahal mo ang Diyos, dapat mahal mo rin ang bayan mo. Pro Deo et Patria, para sa Diyos at para sa Bayan. Ako po si Xiao Chua para sa Telebisyon ng Bayan, and that was Xiaotime.
(Pook Amorsolo, 26 September 2012, pasasalamat po kay Dr. Lars Raymund Ubaldo sa pagtulong sa episode na ito at kay Kristine Conde-Bebis, isang kasapi ng IFI, sa pagwawasto sa ilang mga datos sa blog na ito.)
Isabelo “Don Belong” de los Reyes
Obispo Maximo I Gregorio Aglipay kasama ang dalawa niyang pari.
Obispo Maximo IX Alberto Ramento
IT'S XIAOTIME! 
[…] horse's mouth (Ang post na ito ay isinulat bilang tugon sa blogpost ni Xiao Chua sa kaniyang blog https://xiaochua.wordpress.com/2012/10/02/xiaotime-2-october-2012-si-aglipay-ba-ang-nagtatag-ng-aglip… upang itama ang dapat ay noon pa naitama tungkol sa kasaysayan ng Iglesia Filipina […]
Sagot ko sa tugon sa akin http://iamdakilangalitaptap.com/ang-iglesia-filipina-independiente-at-si-gregorio-aglipay. |Gusto ko po i-point out na script ito para sa isang tatlong minutong paglalahad sa telebisyon, hindi isang libro kaya kung inaakala niyong kulang ang paglalahad ko pasensya na. Kinunsulta ko po sa nag-aral ng samahan si Prop. Lars Ubaldo ang ilang petsa at ang ginunita ko ay ang pagpirma ng Saligang Batas sa Sta Cruz, hindi ang pormal na inagurasyon sa 26 Oktubre. Gayundin, wala naman po akong inaakalang sinabi ko na nakasakit sa Aglipayan Church kaya hindi ko po alam kung ano ang nakasakit sa inyo. Gusto ko rin pong malaman kung ano ang mga sinasabing mali liban sa pagkakaiba ng datos ng pagkakatatag kasi sa aking palagay sa pagbasa ko sa inyong sinulat ay tama naman ang sinabi ko at tugma, naging santo niyo si Rizal, hindi na ito epektibo kaya “minsan ginawang santo” ang ginamit dito. Sana basahin niyo ring mabuti ang sinulat ko kasi mukhang wala naman tayong malaking pag-aawayan ser. Ulitin niyo po basahin at isipin niyo na para ito sa telebisyon, hindi libro. Salamat at marami ako natutunan sa inyong mga sinulat. At iyon na nga, taga-labas po ako na may malaking respeto sa samahan niyo kaya anumang kakulangan sa sinulat ko ay pagpasensyahan niyo na. Tumutulong lamang ako sa pagpapaunawa ng inyong samahan kahit man lang tatlong minuto.
Isinulat ang blogpost sa http://iamdakilangalitaptap.com/ang-iglesia-filipina-independiente-at-si-gregorio-aglipay sa sumusunod na nga dahilan:
Ang maling mga detalye sa iyong ipinalabas ay walang kinalaman sa oras na ibinigay param ilahad ito. 30 segundo man yan o limang oras o 3 araw ay hindi mahalaga. Ang mahalaga ay TAMA at PINAG-ARALAN ANG MGA DETALYE. HIndi rin mahalaga kung libro, blogpost, kuwento, o talakayan lamang ang isinulat. Wala sa anyo ang ganda ng isang kasaysayan kundi nasa laman. Alam mo yan.
1.Hindi Agosto 2 ang founding date ng IFI, Agosto 3. Kahit sa Wikipedia ay ito ang nakalagay, Bilang isang Historian at mahusay na sinanay sa isang kilalang unibersidad, alam ko na itinuro sa paaralan ang maging maingat sa detalye lalo na kung ikaw ay tagalabas na tagamasid.
2. Hindi TATLO lamang ang nagtatag ng IFI. Sana ay lagi-lagi nag veverify ng mga detalye. Nabasa ko rin ang sinasabi mong pag-aaral ni Lars Ubaldo at alam kong nararamdaman mo kung ano ang reaksiyon ng isang tulad ko sa kaniyang naging pag-aaral. Ang hiling ko lang naman na ang isang tulad mo, na kilala sa larangan ng Kasaysayan at may pagkakataong itama at ipakalat kung ano ang tama ay maging maingat sa iyong larangan. Hindi mo man alam kung paano ka nakasakit, dapat alam mo na nakasakit ka dahil sa maliliit na detalyeng yan. Sensitibo sa IFI ang pagkalat ng maling detalye tungkol sa simbahan. Yan ang natatanging dahilan kung bakit ko isinulat ang blogpost ko. Dahil nasaktan ako Xiao. Sana lamang ay naging sensitibo ka.
3. Isa pa, hindi pinirmahan ang Konstitusyon ng IFI noong Oktubre 2, 1902. Katunayan, 2nd of the 6 Epistles lamang ang nilagdaan nang petsang ito,
Naappreciate ko ang ginawa/ipinalabas mo Xiao. Pero sana ay maging maingat ka. Wala akong intensiyon na makipag-away sayo. Ang nais ko lamang ay makita mo ang iyong pagkakamali at huwag na itong ulitin. Maraming magagandang batis tungkol sa pag-aaral sa Kasaysayan ng IFI at sana ay naglaan ka ng panahon para tingnan kung tama ang mga detalyeng kinukuha mo. KAhit wikipedia at ang http://www.ifi.ph ay available para sumangguni sa mga detalye. Alam kong nais mong tumulong, pero huwag naman na magpakalat ng maling impormasyon dahil nagiging kabaligtaran ito ng iyong tunguhin. Kahit ang IFI website ay naglalaman ng mga impormasyon tungkol sa kaniyang kasaysayan. Sana ay naisipan mong bumisita.
Ayun lamang naman. Sana ay naunawaan mo ang nais kong ipaunawa sayo. Maging maingat lamang palagi. Ipagpatuloy ang pagdakila sa kasaysayan!
Honga pala, hindi ako Ser. 🙂
Salamat, hindi ko agad nakita na ang kaibigan kong si Pat ang nagsulat nitong blog http://iamdakilangalitaptap.com/ang-iglesia-filipina-independiente-at-si-gregorio-aglipay . Kaya natawag kitang ser. Pasensya ka na. Naku, kilala mo naman ako, nagkamali man ako, wala akong intensyon na makasakit. Ang pagpirma sa isang bahagi ng konstitusyon ay nakuha ko mula sa Historical Calendar ng NHCP, kung paano ko sinabi ganoon din sinabi. Pasensya na sa mga pagkakamali na aking inaako. Ang TV broadcast ay hindi ko na mababago at wala rin akong kontrol sa PTV YouTube, pero itong blog maaari kong itama. Nagkamali man ako sa detalye ng pagkakatatag na sa totoo sa pagkakaalala ko lang binase at nagkulang nga ng isang araw sa petsa, sana nakita po ninyo na ang nais ko lang ay itanghal ang samahan taga labas man ako. Dahil talaga namang kayong nasa loob ang mas makaiintindi ng inyong kasaysayan. Buti at naglabas ka ng sarili mong sulatin. Limitado lang din ang aking mga batis sa mga aklat na nasa bahay. Kailangan ko lang kunin ang oportunidad na ito na ipakita ang paggalang ko sa samahan nang makita ko ito sa Historical Calendar. Ako man kasi ay nasaktan sa tono ng iyong blog na parang sobrang nakagawa ako ng malaking kasalanan sa IFI. Kilala mo ako, masyado mo atang dinamdam ang pagkakamali ko. Hindi dapat maging emosyunal sa mga pagkakamali, ang dapat ay pag-usapan ito ng maayos tulad ng ginagawa natin ngayon. Talagang palaban ka talaga at tunay na editor tulad ng pagkakakilala ko sa iyo at dinadakila ko ang iyong mga ginagawa… At oo maaaring nagkakamali man ako bilang historyador sa datos dahil tao rin ako, ang diwa ng nais kong sabihin tinitindigan ko: Bilib ako sa IFI, hinahangaan ko si Apo Aglipay, Don Belong, lalo si Bishop Ramento. Kapag inilalabas ko ang mga pagkakamali ko sa publiko, hindi man sinasadya, mas lalong naitatama ito ng mga taong katulad mo at mas lalo tayong may natutunan kapwa. Salamat muli at namimiss ko na makipagkwentuhan sa iyo.
Katoliko dn po b ang aglipay?
Dati, pero sumama siya sa bagong relihiyon na itinatag ni Isabelo de los Reyes, ang IFI.